مضرات خام گیاهخواری برای سلامتی چیست؟

در مسیر سلامتی، جاده به راه‌های مختلفی می‌رسد پس قبل از خام گیاه خوار شدن بهتر است از مضرات خام گیاهخواری برای سلامتی مطلع شوید. مثلا از یک راه می‌توانید به سمت گیاهخواری بروید و از راه دیگر به رژیم غذایی مدیترانه‌ای می‌رسید، که البته هر دوی این مسیرها طرفداران خاص خود را دارند. انواع راه‌حل‌ها و رژیم‌های متنوع ما را احاطه کرده‌اند. جدیدترین چیزی که هر روز بیشتر و بیشتر به گوش می‌خورد، خام‌ گیاهخواری است. خام‌ گیاهخواران مخالفان سرسخت پخت‌و‌پز هستند.

آنها معتقدند که پختن، مواد غذایی را ناسالم و غیرطبیعی می‌کند. اخیرا تعداد قابل‌توجهی از افراد مشهور به خام‌ گیاهخواری روی‌ آورده‌اند. خام‌ گیاهخواران معتقدند که این سبک از تعذیه موجب افزایش انرژی، پوستی سالم‌تر و هزاران فایده‌ی دیگر می‌شود و چنان شیفته‌وار امتیازات آن را برمی‌شمارند که اگر در گزینه‌های آنها توانایی پرواز را شنیدید، اصلا تعجب نکنید.
اما اگر دهان شما هم از تعاریف ستاره‌های زیبا و خوش‌اندام آب افتاده است و مایلید از خام‌ گیاهخواری پیروی کنید، نهایت دقت و ملاحظه را به خرج بدهید. البته همیشه تمام حقیقت درباره‌ی این رژیم گفته نشده است. با انتخاب خام‌ گیاهخواری دایره‌ی انتخاب مواد غذایی خود را کوچک و کوچک‌تر می‌کنید و در نتیجه باید حواس‌تان باشد تا با کمبود مواجه نشوید. از مضرات خام گیاهخواری برای سلامتی هم نباید غافل شوید. حتی پزشکانی که این رژیم را تجویز می‌کنند دقت زیادی برای تنظیم مواد غذایی به خرج می‌دهند.

خام‌ گیاهخواری چیست؟ مضرات خام گیاهخواری کدام است؟

خام‌ گیاهخواری نوعی رژیم غذایی مبتنی بر سبزیجات است که هرگونه پختن را منع می‌کند. هیچ ماده‌ی غذایی نباید بیش از ۱۰۴ درجه‌ فارنهایت یا ۴۰ درجه سلسیوس حرارت ببیند. مواد غذایی باید تازه مصرف شوند و یا با حرارت خیلی کم طبخ شوند. تصوری که میان خام‌ گیاهخواران وجود دارد این است که دمای بالای ۱۰۴ درجه نه تنها مواد مغذی را از بین می‌برد، بلکه آنها را سمی و غیرقابل‌ هضم نیز می‌کند. در ادبیات خام‌ گیاهخواران، پختن با درجه حرارت بالا مانند ناسزایی زشت تلقی می‌شود.

آنها فکر می‌کنند مواد غذایی خام سرشار از انرژی‌های حیاتی هستند.
خام‌ گیاهخواری شکل توسعه‌یافته و افراطی گیاهخواری است که به «پرانا» یا نیروی حیات اعتقاد دارد.
بر اساس باورهای آنها نیروی حیات یا پرانا در اغذیه‌ی گیاهی خام بیشتر است.
البته آبمیوه‌ها و اسموتی‌های سبز نیز گل سرسبد این رژیم غذایی هستند.
در این مقاله ۵ تصور اشتباه خام‌ گیاهخواران و مضرات خام گیاهخواری مورد بررسی قرار گرفته‌ است.

اشتباه ۱: پختن، مواد مغذی را از بین می‌برد

درست است که مواد خام سرشار از مواد مغذی هستند اما با پختن فیبر موجود در گیاهان از هم گسیخته می‌شود و با پارگی دیواره‌های سلولی، مواد مفید مغذی آزاد می‌شوند. این مواد مغذی بدون پختن و به شکل عادی در دسترس قرار نمی‌گیرند. مثلا گوجه فرنگی منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان لایکوپن است. هویج هم مشابه گوجه سرشار از آنتی‌اکسیدان است و همه‌ی این مواد مفید، با پختن آزاد می‌شوند. پس یک ظرف سوپ سرشار از موادی است که مصرف خام آنها به هیچ‌وجه خاصیت مشابهی ندارد.

گیاهخواران معتقدند با پختن گیاهان و سبزیجات جذب روی، آهن، کلسیم و منیزیم منتفی می‌شود؛ این هم اشتباه است. برای مثال پختن اسفناج میزان آهن و کلسیم موجود در برگ‌های آن را افزایش می‌دهد. جان مک دو آل (John McDougall) مبتکر رژیم غذایی گیاهخواری مبتنی بر نشاسته است، او می‌گوید: «البته باید قبول کرد که پختن سبزیجات موجب از بین رفتن بسیار اندک برخی مواد نظیر ویتامین C یا B می‌شود، اما مقدار این مواد در گیاهان آنچنان زیاد است که در نهایت به مغذی بودن آنها آسیبی نمی‌رسد.».

بهترین رژیم

جنیفر نلسون (Jennifer Nelson) متخصص تغذیه و استاد دانشکده مایو است. او نیز می‌گوید: «بهترین رژیم غذایی ترکیب مواد خام و پخته است». هیچ تعصبی بر ترجیح یک رژیم غذایی خاص بر دیگری نیست. برای حفظ سلامتی باید به دنبال بهترین ترکیب باشیم. کباب کردن و پختن زیاد مواد غذایی نیز مضر است و منجر به کاهش حجم مواد مغذی می‌شود. با در نظر گرفتن این مسئله باید از روش‌هایی چون بخارپز کردن و غذاهایی مثل سوپ استفاده کرد و از سرخ کردن و… پرهیز کنید. یادتان باشد که پختن ملایم مواد غذایی آنها را قابل هضم‌تر می‌کند و همان‌طور که گفته شد، در بعضی از موارد منجر به آزاد شدن مواد مغذی نهفته می‌شود. نظر خام‌ گیاهخواران درباره‌ی وجود انرژی ویژه در گیاهان خام نیز بیشتر جنبه‌ی اعتقادی دارد و هیچ توضیح علمی برای آن وجود ندارد. در نگاهی دقیق‌تر، آنها کاملا به مضرات خام گیاهخواری واقف نیستند.

اشتباه ۲: پختن، آنزیم‌ها را از بین می‌برد

در این‌باره خام‌ گیاهخواران کاملا حق دارند. پختن آنزیم‌ها را از بین می‌برد. ولی متأسفانه همچنان نیمی از حقیقت پشت ابر مانده است. بدن انسان برای تجزیه‌ی مولکول‌های مواد غذایی نیاز به آنزیم‌های موجود در مواد‌‌ غذایی ندارد. در ساختار بدن آنزیم‌هایی وجود دارد که این وظیفه را با کمال میل بر عهده می‌گیرند. در هر صورت آنزیم‌هایی که از مواد خام وارد بدن می‌شوند نیز به خاطر اسید معده از بین خواهند رفت.

تنها اندکی از آنها باقی می‌مانند و مواد تخمیر شده‌ای چون کلم‌ترش، آنزیم‌ها را وارد معده می‌کند. در هر حال نقش آنها در هضم غذا اندک است. متخصصین ارزش چندانی برای این آنزیم‌ها قائل نیستند. نظریه‌ی «آنزیم مواد خام» به کتاب ادوارد هال (Edward Howell) در دهه‌ی ۴۰ میلادی بازمی‌گردد. اما اکنون علم به نقش حداقلی آنزیم‌های مواد غذایی خام، در هضم غذا شهادت می‌دهد. هاول تصور می‌کرد که تعداد آنزیم‌های بدن انسان پایان‌پذیر است، در حالی‌که بدن انسان همواره آنزیم‌های جدید تولید می‌کند.

اشتباه ۳: گیاهانِ خام خاصیت سم زدایی دارند

خاصیت سم‌زدایی مطرح شده در مواد غذایی، پشتوانه‌ی علمی محکمی ندارد. در واقع مواد سمی می‌توانند در هر نقطه‌ی بدن جمع شوند. به ویژه در بافت‌های چربی و حتی در استخوان‌ها یا پروتئین‌ها. اما روده‌ی بزرگ به طرز شگفت‌انگیزی از مواد سمی دور می‌ماند و همچنین کبد، عضوی است که با مواد سمی مبارزه می‌کند. در واقع کبد نقش سم‌زدایی بالایی دارد. کبد گمرک بدن است و همه‌ی مواد را بعد از بازجویی به سمت خون راهنمایی می‌کند. در حقیقت، در هیچ ماده‌‌ی غذایی گیاهی یا جانوری سم‌زدایی وجود ندارد. بدن خود وظیفه‌ی سم‌زدایی را با اندام‌های داخلی‌اش انجام می‌دهد. تنها نکته‌ی قابل قبول در زمینه‌ی سم‌زدایی مواد خام، بهبود عملکرد کبد و کلیه با افزایش میزان ذخیره‌ی آب در بدن است. اگر مضرات خام گیاهخواری و واقعیات آن را ندانید، ناآگاهانه به بدن خود آسیب می‌زنید.

اشتباه ۴: خام‌ گیاهخواری کلید سلامتی است

با خام‌ گیاهخواری مصرف کالری به حداقل می‌رسد و طبیعی است که وزن مناسبی پیدا می‌کنید. اما هدف از رژیم غذایی تنها کاهش وزن نیست و باید به موارد مختلفی توجه کرد. مضرات خام گیاهخواری را دریابید. با خام‌ گیاهخواری با کمبود مواد غذایی روبه‌رو خواهید شد. به ویژه ویتامین‌هایی نظیر B12 ،D و روی، آهن و اسیدهای چرب امگا۳ و غیره. خام‌ گیاهخواران عزیز برای جبران کمبود این مواد باید حتما از قرص‌های مکمل استفاده کنند. شاید سؤال کنید که مواد انرژی‌زا برای تأمین انرژی خام‌ گیاهخواران از کجا تأمین می‌شود. کالدول سلستین (Caldwell Esselstyn)، پزشکی که بیل کلینتون را متقاعد به استفاده از رژیم گیاهخواری کرد، پاسخی برای شما دارد.

او می‌گوید مصرف تعدادی مغز و یک عدد موز در طول روز میزانی کالری در اختیار بدن می‌گذارد. اما این میزان کالری برای بدن کافی نیست. ضمن اینکه مشکل دیگر بیشتر افراد خام گیاهخوار، پوسیدگی و ساییدگی دندان است. اسید موجود در میوه‌ها منجر به ساییدگی مینای دندان می‌شود و کمبود مواد معدنی عمومی، موجب پوسیدگی دندان است. باید بدانید که با انتخاب خام‌ گیاهخواری چه چیزهایی را از دست می‌دهید و در مقابل چه چیزهایی به دست می‌آورید. مضرات خام گیاهخواری را به دقت مدنظر داشته باشید. دقیق باشید و بی‌گدار به آب نزنید.

اشتباه ۵: این سبک از رژیم غذایی مطابق با طبیعت بشر است

خام‌ گیاهخواران مصرف گوشت را غیرعادی می‌دانند و برای دفاع از عقاید خود پخت‌و‌پز و مصرف گوشت را عملی متضاد با ذات‌ طبیعت می‌دانند. آنها می‌گویند که بشر آن را از خود درآورده است! خب بسیار طبیعی است که انسان با تکیه بر نیروی عقل خود ابداعات و اختراعات بی‌شماری داشته‌ است. مثلا شما کدام زرافه را سراغ دارید که شیرموز بخورد؟ در سراسر دنیا رژیم‌های غذایی متفاوتی وجود دارد و به طور تقریبی در همه‌ی آنها مصرف حبوبات، سبزیجات و گوشت عادی است. رژیم غذایی متشکل از همه‌ی مواد و خوراکی‌ها، از دیرباز در تمام فرهنگ‌ها و نقاط جهان رایج بوده است. در مقابل، این خام‌ گیاهخواری است که از ابداعات جدید به شمار می‌رود.

کودکی را در نظر بگیرید که طبق این رژیم غذایی پرورش پیدا می‌کند. طبیعی است که بدون مصرف داروهای جانشین و مکمل‌ها، او با کمبود شدید ویتامین B12 و سایر مواد مفید و مغذی روبه‌رو می‌شود. در نتیجه مشکلات عدیده‌ای در زمینه‌ی اعصاب و جسم پیدا می‌کند. اما مصرف گوشت و فرآورده‌های حیوانی به مدت حداقل ۲۰ سال، ذخیره‌ی خوبی از مواد مغذی در بدن ایجاد می‌کند. در تمامی تمدن‌ها و در طول تاریخ نیز انسان‌ها از گوشت و فرآورده‌های حیوانی استفاده کرده‌اند. پس هیچ چیز غیرطبیعی در مورد رژیم غذایی گوشتی وجود ندارد. بسیاری از دانشمندان پختن را گامی بلند و اساسی در تکامل مغزی انسان می‌دانند. شناسایی مضرات خام گیاهخواری به انتخاب عاقلانه‌ی شما کمک می‌کند.

سخن نهایی

این سبک از رژیم غذایی از نظر علمی هویت چندانی ندارد. شاید نقطه قوت آن تنها جنبه‌ی اعتقادی آن باشد. به هر روی اگر قصد خام‌ گیاهخوار شدن دارید، بهتر است ابتدا راجب مضرات خام گیاهخواری برای سلامتی تأمل و تحقیق بفرمایید و مضرات خام گیاهخواری را شناسایی کنید. در این نوشته به هیچ عنوان قصد ترویج رژیم‌های گوشتی و غیره در کار نبوده‌ است. تنها گوشزد‌ کردن و توجه به رژیم غذایی کامل و سرشار از مواد مغذی و عدم مصرف افراطی هر گونه ماده‌ی غذایی مد نظر بوده است. سلامت و تندرست باشید.

دکتر رضا اطمینانی

متخصص تغذیه اصفهان

دکتر رضا اطمینانی با ارائه روش های اصولی در تغذیه و میزان و نحوه غذا خوردن افراد می تواند نقش مهمی در رسیدن افراد به سلامت جسمی و روحی داشته باشد .

جهت مشاهده پیج اینستاگرام دکتر رضا اطمینانی پزشک متخصص تغذیه و رژیم درمانی اصفهان کلیک کنید.

مطالب پیشنهادی :

علت لاغری و ریزش مو

رژیم غذایی مناسب برای رفع دردکمر

مصرف بیش از اندازهٔ میوه مضر است؟

رژیم شیر چیست ؟

 رژیم غذایی پراز چربی و افسردگی

رژیم غذایی کاهش کلسترول خون

مواد غذایی انرژی‌زا برای رفع خستگی

فواید خوردن ماهی

اصول تغذیه سه ماهه دوم بارداری

پرهیزات غذایی در دوران بارداری

فواید شام خوردن قبل از ساعت ۷؛ چرا باید زود شام بخوریم ؟

آیا همیشه، از قبل، برنامه غذایی روزتان را تعیین می‌کنید. و امروز هم این برنامه ریزی را انجام داده‌اید؟ به برنامه‌تان نگاهی دیگر بیندازید. ممکن است هنگام برنامه‌ریزی، یک موضوع مهم را از قلم انداخته باشید که تأثیر بسزایی در سلامتی شما دارد. درواقع زمان غذاخوردن به‌اندازه نوع غذای مصرفی مهم است. شام خوردن قبل از ساعت ۷ می‌تواند تأثیر زیاد و شگفت‌آوری بر سلامتی‌تان داشته باشد. سال‌هاست که متخصصان تغذیه تأکید کرده‌اند نه‌تنها باید شامتان مختصر باشد. بلکه آن را هم باید زودهنگام مصرف کنید؛ اما آیا این کار فایده‌ای هم دارد؟ در ادامه این مقاله  موضوع چرا باید زود شام بخوریم را بررسی می‌کنیم.

بدن‌ ما ساعت واقعی ندارد، اما نوعی ریتم درونی دارد که بر اساس آن، بدن تمام عملکردهای اصلی خود را تنظیم می‌کند. این ساعت درونی که به «ساعت زیستی» معروف است. به بدن در هماهنگ‌شدن با تغییرات زیست‌محیطی، خواب و فعالیت‌هایی مانند خوردن غذا و هضم آن کمک می‌کند. بنابراین زمان بندی وعده‌های غذایی‌تان بر تنظیم وزن و سوخت و ساز بدن، سلامت قلب و همچنین چرخه خواب اثرگذار است.

۱. کاهش وزن

متخصصان بر این باورند که مصرف غذا در بازه زمانی ۶ صبح تا ۷ عصر، مقدار کلی کالری دریافتی بدن را تا حد چشمگیری کاهش می‌دهد. علت این مسئله این است که با کاهش مدت‌زمان مصرف مواد خوراکی در روز، کالری کمتری مصرف خواهید کرد. در ضمن زمان بیشتری در شب، سبک می‌مانید و بدن آن‌قدر فرصت دارد تا به وضعیت کتوزیس (ketosis) برسد و از چربی‌های آن کاسته شود. کتوزیس وضعیت طبیعی بدن است و معمولا زمانی رخ می‌دهد که بدن سوخت خود را فقط از چربی‌ها می‌گیرد؛ به عبارت دیگر، انرژی آن با مصرف چربی‌‌های ذخیره‌شده تأمین می‌شود.

دکتر روپالی داتا (Rupali Dutta) متخصص تغذیه بالینی می‌گوید:

«مصرف زودهنگام شام برای هضم غذا خوب است و هرچیزی که برای هضم بهتر غذا خوب باشد به کاهش وزن کمک می‌کند. وضعیت بدن وابسته به حرکت خورشید است؛ بنابراین هرچه دیرتر غذا بخوریم، بیشتر احتمال دارد که غذاها در روده‌ها باقی بماند و این شرایط اثر بدی روی هضم غذا می‌گذارد. همچنین اگر شامتان را زود بخورید، زودتر احساس سیری می‌کنید و بدن بهتر می‌تواند از غذای مصرفی‌ استفاده کند. این‌گونه بدن از هرچیزی که می‌خوریم، استفاده می‌کند؛ اما اگر کالری تولید‌شده به مصرف نرسد، به‌صورت چربی در بدن ذخیره می‌شود.»

۲. خواب خوب

بیش از حد غذاخوردن هنگام خواب، خطر ابتلا به سوزش معده و سوء‌ هاضمه را افزایش می‌دهد؛ درنتیجه خوابیدن دشوارتر می‌شود. متخصصان حتی درباره خوردن خوراکی‌های مختصر هنگام خواب هشدار می‌دهند. غذاخوردن در اواخر شب، بدن را در حالت هوشیاری بالا قرار می‌دهد و در ساعت زیستی آن تداخل ایجاد می‌کند. این کار همچنین مانع پایین‌آمدن دمای بدن می‌شود که برای خواب لازم است؛ اما اگر غذایتان را زودتر مصرف کنید، نه‌تنها هضم بهتر صورت می‌گیرد، بلکه خواب خوبی خواهید داشت و صبح روز بعد، پرانرژی از خواب بیدار می‌شوید.

۳. سلامت بیشتر قلب

میهر راجپوت (Meher Rajput)، کارشناس تغذیه، عواقب دیر غذاخوردن در شب را برشمرده است. او می‌گوید: «بهتر است افرادی که به بیماری‌های دیابت، کم کاری تیروئید، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و بیماری‌های قلبی ـ عروقی مبتلا هستند، نه‌تنها شام سبکی مصرف کنند، بلکه زودهنگام آن را بخورند. ما هندی‌ها هنگام شام، خوراکی‌های سرشار از سدیم مصرف می‌کنیم؛ از عدس قرمز، پاپادوم (نوعی نان هندی) و سبزیجات گرفته تا گوشت، تمام غذاهایی را که آماده می‌کنیم، به‌نسبت نمک زیادی دارند. اگر این غذاها را شب‌ها دیروقت بخوریم، آب در بدنمان می‌ماند و نفخ می‌کنیم؛ اما بیشترین خطری که ما را تهدید می‌کند، بالارفتن فشار خون است.»

محدودکردن غذای مصرفی‌مان به ساعت‌های اولیه شب

سلامت قلب را تضمین می‌کند و بدن را از خطرات بیماری های قلبی ـ عروقی دور نگه می‌دارد. میهر می‌گوید: «موقع شام، هرچه بیشتر کربوهیدرات و سدیم مصرف کنیم، قلب و رگ‌های خونی‌مان را بیشتر در خطر ابتلا به فشار خون در شب قرار می‌دهیم. بهتر است شب‌ها از کربوهیدرات‌های پیچیده‌تر مانند جو دوسر، برنج قهوه ای و سبوس نان چاپاتی استفاده شود که گزینه‌های سالم‌تری هستند.»

فاصله دو ساعته؟

متخصصان سراسر دنیا درمورد رعایت دو ساعت فاصله بین شام و زمان خواب زیاد تأکید نکرده‌اند؛ اما افرادی که شب‌ها دیرهنگام شام می‌خورند، احتمال اینکه به فشار خون Non-dipper مبتلا شوند بسیار زیاد است. در این حالت، فشار خون نمی‌تواند در طول شب به‌درستی کم شود. در شرایط مطلوب، شب‌ها باید فشار خون حداقل ۱۰ درصد کاهش یابد تا بدن در حالت استراحت قرار گیرد. اگر فشار خون همچنان بالا بماند، خطر بیماری قلبی و در موارد حادتر، سکته قلبی وجود دارد. رعایت فاصله مناسب بین شام و ناهار می‌تواند تا حد زیادی این خطر را دور کند. اما اگر هنگام غروب یا اواخر شب احساس گرسنگی می‌کنید، گرسنه‌ماندن هم برای سلامتی خوب نیست. این وضعیت هم باعث بروز مشکلات دیگری می‌شود که ناشی از ارتباط نادرست با غذا است. در این‌گونه مواقع، می‌توانید خوراکی‌های کم‌کالری، پروتئینی و کم‌کربوهیدرات مصرف کنید.

احساس گرسنگی در شب ها

اگر بیشتر مواقع شب‌ها احساس گرسنگی می‌کنید، شاید لازم است که به رژیم غذایی روزتان دوباره نگاهی بیندازید. باید با حفظ رژیم غذایی مناسب از ساعت ۶ صبح تا ۷ شب، ترجیحا ۴ تا ۶ وعده کوچک غذا مصرف کنید. درواقع باید نیمه اول روز، به‌اندازه کافی غذا خورده باشید تا انرژی بدنتان در طول روز، به‌خوبی تأمین شده باشد. بدن فقط وقتی که با کمبود انرژی مواجه می‌شود، شما را به غذاخوردن تشویق می‌کند. پس فهمیدیم که چرا باید زود شام بخوریم.
ممکن است برای اینکه بتوانید خودتان را با شرایط جدید وفق دهید و به شام خوردن قبل از ساعت ۷ عادت کنید، چند روز طول بکشد. اگر در یک زمان مشخص غذا بخورید و به این روند پایبند باشید، می‌توانید به‌سرعت تغییر کنید.

دکتر رضا اطمینانی

متخصص تغذیه اصفهان

دکتر رضا اطمینانی با ارائه روش های اصولی در تغذیه و میزان و نحوه غذا خوردن افراد می تواند نقش مهمی در رسیدن افراد به سلامت جسمی و روحی داشته باشد .

جهت مشاهده پیج اینستاگرام دکتر رضا اطمینانی پزشک متخصص تغذیه و رژیم درمانی اصفهان کلیک کنید.

مطالب پیشنهادی :

علت لاغری و ریزش مو

رژیم غذایی مناسب برای رفع دردکمر

مصرف بیش از اندازهٔ میوه مضر است؟

رژیم شیر چیست ؟

 رژیم غذایی پراز چربی و افسردگی

رژیم غذایی کاهش کلسترول خون

مواد غذایی انرژی‌زا برای رفع خستگی

فواید خوردن ماهی

اصول تغذیه سه ماهه دوم بارداری

پرهیزات غذایی در دوران بارداری

رژیم شیر چیست ؟

رژیم شیر یکی از جدیدترین رژیم های غذایی برای کاهش وزن بوده که اخیرا محبوبیت زیادی یافته است. احتمالا درباره‌ی خواص شیر چیزهایی می‌دانید، اما درباره‌ی رژیم شیر چطور؟ در این نوشته می‌خواهیم به رژیم شیر و نحوه‌ی انجام آن بپردازیم و نظرات کارشناسان درباره‌ی این رژیم را با شما در میان بگذاریم. با ما همراه باشید. رژیم شیر چندان جدید نیست اما تازگی‌ها بیشتر از آن حرف می‌زنند و تعداد افرادی که آن را در گوگل جست‌وجو می‌کنند، افزایش یافته است. رژیم شیر در اصل خیلی عجیب است چرا که باید مصرف تمام مواد غذایی را قطع کنید و یک ماه تمام، روزانه ۲ لیتر شیر مصرف کنید.

چرا شیر؟

شیر سرشار از کلسیم است که به کاهش چربی در بدن کمک می‌کند، با این حال شیر به‌هیچ‌وجه جزو نوشیدنی های چربی سوز نیست. مهم‌ترین قسمت این رژیم آنجاست که مصرف کالری شما را به شدت کم می‌کند و از این طریق باعث کاهش وزن می‌شود. البته خوردن شیر باعث می‌شود خیلی زود احساس سیری کنید. آیا برای گرفتن این رژیم وسوسه شده‌اید؟ امیدوارم که این‌طور نباشد. اما قبل از اینکه بروید و شیر بخرید، پیشنهاد می‌کنیم نظرات این سه کارشناس غذایی را در مورد رژیم شیر مطالعه کنید:

نظر یک کارشناس تغذیه درمورد رژیم شیر

راب هابسون (Rob Hobson) کارشناس تغذیه از وب‌سایت healthspan و نویسنده‌ی کتاب «راهنمای سم زدایی در آشپزخانه» (Detox Kitchen Bible) می‌گوید: «این هم یک نمونه‌ی دیگر از رژیم‌های خیلی سخت است که آن را پیشنهاد نمی‌کنم. مصرف روزانه ۲ لیتر شیر، فقط ۱۰۰۰ کالری در روز را تأمین می‌کند. پس واضح است که وزن از دست می‌دهید. البته در کوتاه مدت این رژیم آسیبی نمی‌رساند. هر چند چنین رژیمی با داشتن عادات غذایی سالم فاصله‌ی زیادی دارد و در درازمدت تغذیه سالم خیلی بیشتر به شما کمک می‌کند.

او می‌افزاید: «در درازمدت این رژیم باعث می‌شود تا بدن از مواد مغذی مثل منیزیم، آهن، نیاسین، فولات، ویتامین C و ویتامین D و همین‌طور فیبر محروم شود. البته بعضی شرکت‌ها یک سری نوشیدنی کم کالری که حاوی مواد مغذی هستند تولید کرده‌اند که می‌توانید آنها را زیر نظر کارشناس تغذیه مصرف کنید. من این رژیم را به هر کسی توصیه نمی‌کنم. هر چند بعد از مدتی، خودتان نیز از این رژیم خسته می‌شوید.»

نظر مشاور کاهش وزن در سازمان بهداشت ملی بریتانیا

دکتر سالی نورتون (Sally Norton) مشاور کاهش وزن و مؤسس وبسایت www.vavistalife.com باور دارد که این رژیم کارآمد نیست.

«زنان زیادی به دفترم می‌آیند که از رژیم‌های مختلف خسته شده‌اند. هر بار یک رژیم را پس از دیگری امتحان می‌کنند و در نهایت افسرده می‌شوند و تصور می‌کنند مشکل از آنهاست. اگر این رژیم‌ها جواب می‌دهند چرا آمار شکست‌شان تا این حد بالاست؟»

او با اشاره به نتایج تحقیقی که در مجله‌ی سلامتی روان چاپ شده می‌گوید «این رژیم‌ها فایده ندارند. در این تحقیق مشخص شده یک‌سوم بزرگسالان در دوره‌ای از زندگی خود رژیم گرفته‌اند. اغلب این بزرگسالان هم برای کاهش وزن تلاش کرده‌اند. پس چرا هنوز نزدیک به دو سوم جامعه دچار اضافه وزن یا چاقی هستند؟ به جز تغییرات شیمیایی که در نتیجه‌ی گرسنگی دادن به خودمان ایجاد می‌شود و از بین رفتن عزت نفس فرد در اثر تغییر مدام رژیم‌های بی‌نتیجه، این مطالعه به سه مورد از دلایل شکست رژیم های غذایی نیز اشاره می‌کند: اول اینکه، گرسنگی جواب نمی‌دهد زیرا فقط شما را خسته می‌کند و وسوسه‌ی خوردن را افزایش می‌دهد. دوم اینکه، قدرت اراده نیز محدودیت‌هایی دارد. تکیه کردن روی نیروی اراده برای لاغری به تنهایی باعث شکست می‌شود چون توان ذهنی خود را از دست می‌دهید. و سوم اینکه، باید از آن‌چه انجام می‌دهید لذت ببرید.

پس بهتر است به جای روی آوردن به چنین رژیمی، انتخاب‌های غذایی سالم‌تری داشته باشید که به نظرتان واقعا خوشمزه باشند. تغذیه سالم همه چیز نیست. باید آن دسته از خوراکی های سالم را مصرف کنید که از خوردن‌شان لذت ببرید. سالم بودن غذا، لزوما به معنای بی‌مزه بودن نیست. هزاران دستور‌آشپزی برای غذاهای سالم و خوشمزه وجود دارد.

نظر متخصص اختلالات غذایی

الکسیا دمپسی (Alexia Dempsey)، متخصص اختلالات غذایی از بیمارستان پریوری (Priory) لندن می‌گوید «شاید این رژیم وسوسه‌کننده به نظر برسد و خیال کنید می‌توانید به کاهش وزنی که آرزویش را دارید، برسید اما می‌تواند اثرات منفی روانی داشته باشد. داشتن سبک زندگی درست و عاقلانه، نیازمند انگیزه و سازمان‌دهی است و رژیم‌های محدودکننده‌ی کوتاه‌مدت، شانسی برای موفقیت ندارند. این موضوع به چرخه‌ی رژیم غذایی شما و در نتیجه به عزت‌نفس‌تان آسیب می‌زند و اوضاع را بدتر می‌کند.»

آلکسیا توضیح می‌دهد «در مقابل، تجربه به ما نشان داده که تغییرات کوچک در زندگی می‌تواند اثربخش و دلگرم‌کننده باشند. هر چند می‌توانید زیر نظر پزشک از بعضی رژیم‌های محدودکننده برای درمان چاقی استفاده کنید اما این رژیم‌ها برای بیشتر مردم مفید نیستند. افراد چاق نیاز دارند در کنار رژیم غذایی از کمک‌های روان درمانی نیز بهره ببرند. باید به آنها کمک کرد تا عامل چاقی خود را بشناسند و رفتارهای غذایی مضر را تغییر دهند.»

دکتر رضا اطمینانی

متخصص تغذیه اصفهان

دکتر رضا اطمینانی با ارائه روش های اصولی در تغذیه و میزان و نحوه غذا خوردن افراد می تواند نقش مهمی در رسیدن افراد به سلامت جسمی و روحی داشته باشد .

جهت مشاهده پیج اینستاگرام دکتر رضا اطمینانی پزشک متخصص تغذیه و رژیم درمانی اصفهان کلیک کنید.

مطالب پیشنهادی :

علت لاغری و ریزش مو

رژیم غذایی مناسب برای رفع دردکمر

مصرف بیش از اندازهٔ میوه مضر است؟

نکات نوشیدن شیر

 رژیم غذایی پراز چربی و افسردگی

رژیم غذایی کاهش کلسترول خون

مواد غذایی انرژی‌زا برای رفع خستگی

فواید خوردن ماهی

اصول تغذیه سه ماهه دوم بارداری

پرهیزات غذایی در دوران بارداری

مواد غذایی برای افزایش قد

اگر که شما و همسرتان قد بلند هستید، احتمال اینکه کودکان نیز قد بلند شود بسیار بالاست و اگر پدر و مادر هر دو قد کوتاه باشند احتمالا کودکشان نیز قد کوتاه شود. اما چیزی که بسیاری از پدر و مادر ها نسبت به آن آگاه نیستند این مساله است که آنها نقش بسیار مهمی در رشد قدی کودک دارند و میتوانند با رژیم غذایی مناسب برای افزایش قد و داشتن فعالیت مناسب روزانه موجب افزایش قد کودک شوند. که تاثیر آن میتواند از نقش ژنتیک هم پررنگ تر باشد. البته نباید انتظار معجزه برای افزایش قد داشته باشیم اما میتوانیم از نهایت ظرفیت رشد قدی کودک استفاده کنیم و باعث قد بلند تر شدن کودک شویم. در ادامه به معرفی مواد غذایی برای افزایش قد می پردازیم :

کودک رشد قدی خود را دقیقا پس از تولد آغاز میکند، دختران تا سن ۱۹ سالگی و پسران تا سن ۲۵ سالگی امکان رشد قدی دارند و تا این سن به نهایت رشد قدی خود میرسند. مهمترین نقش در بدن برای رشد قدی را غده هیپوفیز انجام میدهد، هیپوفیز با ترشح هورمون رشد باعث رشد انسان بخصوص رشد قدی میشود. در ادامه تعدادی از غذا های مفید برای رشد قد که سبب ترشح هورمون رشد و تحریک استخوان سازی و در نهایت رسیدن به بیشترین میزان افزایش قد میشوند را بیان میکنیم:

پروتئین

پروتئین یکی از مهمترین اجزای رژیم غذایی است که سبب افزایش سرعت رشد قد در کودکان میشود. پروتئین برای ساختن ماهیچه ها و ترمیم و حفظ آنها ضروری است، بعلاوه در تشکیل ساختار استخوان های بدن نیز پروتئین مورد استفاده قرار میگیرد. کمبود پروتئین در رژیم غذایی کودکان و نوجوانان موجب سوءتغذیه و کوتاه قدی و کاهش رشد و کمبود میزان عضله ها در کودک میشود. بنابر این باید میزان پروتئین در رژیم غذایی برای رشد قد به اندازه کافی و مناسب استفاده شود.

مواد معدنی

وجود برخی مواد معدنی برای افزایش رشد قدی کودک ضروری است. غذاهایی سرشار از روی، آهن، منیزیوم، منگنز، فسفر و فلوئور برای رشد قد کودکان شناخته شده هستند، کلسیم هم یکی از عناصر حیاتی برای رشد قدی میباشد که سبب استخوان سازی وافزایش استحکام استخوان میشود.

ویتامین ها

وقتی صحبت از سلامت استخوان و رشد قد میشود، ویتامین D نقشی حیاتی ایفا میکند. نقش مهم ویتامین D در جذب کلسیم در بدن است، کمبود ویتامین D نه تنها باعث کاهش جذب کلسیم و ضعیف شدن استخوان ها میشود بلکه سبب کاهش رشد قدی و کوتاهی قد هم میشود. بعلاوه سایر ویتامین هایی که در رشد قدی تاثیر گذار هستند و برای رشد قد افراد بخصوص رشد قد کودکان ضروری هستند شامل ویتامین A، ویتامین های گروه B و ویتامین C میباشد، میوه ها و سبزی ها سرشار از ویتامین های مختلف هستند که باید در برنامه غذایی افزایش قد گنجانده شوند.

کربوهیدرات ها

مصرف کربوهیدرات زیاد معمولا باعث ضرر و زیان برای بدن میشود. اما یکی از اجزای ضروری رژیم غذایی و بخصوص رژیم افزایش قد همین کربوهیدرات ها هستند. کربوهیدرات ها انرژی بدن رو تامین میکنند بخصوص در تامین انرژی در کودکان نقش مهمی دارند. البته باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که کربوهیدرات های رژیم افزایش قد باید از کربوهیدرات های سالم تشکیل شده باشند، کربوهیدرات مصرفی در رژیم افزایش قد باید از نوع کربوهیدرات های پیچیده یا غلات کامل مثل گندم و برنج سبوس دار باشد، غذاهایی که از غلات تصفیه شده تهیه شده اند مثل نان باگت، نان پیتزا و … بهتر است زیاد مصرف نشوند. در کنار کربوهیدرات، پروتئین، ویتامین و مینرال، کودک شما نیاز به مصرف میزان مناسب اسید های چرب امگا ۳ و امگا ۶ برای رشد مناسب قدی دارد، کودک خود را به انتخاب میان وعده های مناسب و غذاهای سالم تشویق کنید.

دکتر رضا اطمینانی

متخصص تغذیه اصفهان

با ارائه روش های اصولی در تغذیه و میزان و نحوه غذا خوردن افراد می تواند نقش مهمی در رسیدن افراد به سلامت جسمی و روحی داشته باشد .

جهت مشاهده پیج اینستاگرام دکتر رضا اطمینانی پزشک متخصص تغذیه و رژیم درمانی اصفهان کلیک کنید.

مطالب پیشنهادی :

آیا شیر جایگزین مناسبی برای گوشت می باشد؟

علت لاغری و ریزش مو

جلوگیری از لاغری صورت در رژیم لاغری

نکات مهم درافزایش قد کودکان

بیماری بی ‌اشتهایی عصبی

موادغذایی افزایش دهنده شیر مادر

رژیم غذایی مردان برای پسردار شدن

غذاهای نامناسب در پسرزایی مردان

غذاهای نامناسب در پسرزایی مردان

مطمئنا، شریک زندگی شما می داند که این چیزها برای قلب یا کمر مناسب نیست، اما اکنون باید با این واقعیت روبرو شود که غذاهای چرب، سرخ شده و شیرین می توانند باروری مردان را مختل کنند. غذاهای نامناسب در پسرزایی مردان :

۱- ماهی با جیوه بالا:

جیوه در زنان و مردان به ناباروری مرتبط است. ماهی هایی که دارای بیشترین مقدار جیوه هستند، ماهی های شمشیری، مگس شاه، ماهی تیلفی، استیک توتون و کوسه هستند. بنابراین اگر به دنبال غذاهای غنی از امگا ۳ هستید ماهی قزل آلا مصرف کنید.

۲- نوشیدنی های کافئین دار و الکل:

تحقیقات نشان می دهد که قهوه بیش از حد (یا نوشیدنی چای یا انرژی زا) و الکل بیش از حد می تواند به طور جدی میزان اسپرم را کاهش دهد. بنابراین حداکثر روزی دو فنجان قهوه بخورید، و مصرف الکل را نیز تحت کنترل داشته باشید.

۳- سیگار کشیدن و نوشیدنی انرژی زا

تحقیقات بیشتر نشان می دهد پدرانی که نوشیدنی های سنگین مصرف می کنند و سیگار می کشند به اسپرم آسیب می رسانند.

سایر عوامل اثرگذار برکیفیت اسپرم:

– استرس شدید
– فعالیت بدنی شدید
– برخی آنتی بیوتیک ها
– تماس حشره کش ها و آفت کش ها
– وقفه زیاد در فعالیت جنسی
– واریکوسل
– ضربات وارد شده به بیضه
– استفاده از داروی استروئیدی

چه چیزی اسپرم مرد را از بین می برد؟

اسپرم سلول تولیدی در مایع منی است که به صورت مایع تولید و در طول رابطه جنسی آزاد می شود. سلولهای اسپرم در حاملگی نقش مهمی دارند. بعضی از مردان ناباروری را به دلیل کم بودن تعداد اسپرم تجربه می کنند. … یک ادعا وجود دارد که نوشیدن شربت لیمو می تواند اسپرم را از بین ببرد.

اگرچه انتخاب لباس زیر مردانه ممکن است بر درجه حرارت بیضه تاثیر بگذارد و کیفیت اسپرم را کاهش دهد، اما اغلب مطالعات نشان می دهد تفاوت معناداری بین شرت پاچه دار و بدون پاچه در تأثیر آنها بر باروری مردان وجود ندارد. در مطالعه ای از ۵۰۰ مرد در خصوص نوع لباس زیر در طول روز و شب پرسیده شده است. محققان دریافتند نوع لباس زیر مرد تاثیر چندانی بر بارداری و کیفیت مایع منی ندارد (۴ علت اصلی و ۷ درمان ناباروری در مردان و تشخیص آن). حمام های گرم و سونا می تواند باعث افزایش دمای بیضه و کاهش تعداد اسپرم و کیفیت اسپرم شود. اما این گرما تاثیر دائمی روی اسپرم ندارد. کاهش تعداد اسپرم ممکن است به صورت موقت باشد و چند ماه پس از توقف مراجعه به حمام گرم و سونا به حالت طبیعی باز می گردد.

دکتر رضا اطمینانی

متخصص تغذیه اصفهان

با ارائه روش های اصولی در تغذیه و میزان و نحوه غذا خوردن افراد می تواند نقش مهمی در رسیدن افراد به سلامت جسمی و روحی داشته باشد .

جهت مشاهده پیج اینستاگرام دکتر رضا اطمینانی پزشک متخصص تغذیه و رژیم درمانی اصفهان کلیک کنید.

مطالب پیشنهادی :

آیا شیر جایگزین مناسبی برای گوشت می باشد؟

رژیم گیاھخواری و بروز بیماری

علت لاغری و ریزش مو

جلوگیری از لاغری صورت در رژیم لاغری

نکات مهم درافزایش قد کودکان

بیماری بی ‌اشتهایی عصبی

موادغذایی افزایش دهنده شیر مادر

رژیم غذایی مردان برای پسردار شدن

کربوهیدرات

هر زمان که ممکن است از کربوهیدرات استفاده کنید،( تغذیه دوران بارداری )  موادی مانند نان و ماکارونی تهیه شده از جو، سبزیجات، لوبیا و دیگر حبوبات غنی از کربوهیدرات مفید برای بارداری هستند. برعکس این مواد غذایی توصیه شده بهتر است از کربوهیدرات‌های ساده مانند نان سفید، شیرینی، بیسکوییت شور و چوب شور، چیپس، شکر و شیرین‌کننده‌ها دوری کنید.

پروتئین

به توصیه متخصصین بهتر است در غذای مناسب بارداران، روزانه به میزان ۷۵-۱۰۰ کرم پروتئین وجود داشته باشد. اگر بارداری شما دارای خطر زیادی باشد یا دچار کمبود وزن هستید، پزشکتان میزان بیشتری پروتئین به شما تجویز می‌کند.

میوه و سبزیجات

سبزیجات دارای میزان مشخصی ویتامین آ و ث، بتا کاروتن، فیبر، ویتامین ای، ریبوفلاوین، فولیک اسید، انواع ویتامین ب، کلسیم، مواد معدنی و ریزمغذی‌ها هستند.

لوبیا و حبوبات

همه حبوبات و بنشن، حتی انواع حبوبات خشک شده و غیر سبز، دیگر کربوهیدرات سالم مانند میوه و سبزیجات نشاسته دار باید قسمتی از تغذیه دوران بارداری را در بر بگیرند. حبوبات و انواع بنشن میزان بالایی مواد مغذی دارند و حاوی انواع ویتامین ب مانند تیامین (ویتامین ب ۱)، ریبوفلاوین (ویتامین ب ۲)، فولات و نیاسین و همچنین ریزمغذی‌ها مانند روی سلنیوم و منیزیم هستند.

جنین برای رشد همه قسمت‌های بدن خود به این مواد غذایی نیاز دارد. مصرف فولات به میزان چشمگیری خطر ابتلای نوزاد به بیماری اسپینا بیفیدا یا مهره شکافدار را کاهش می‌دهد. این مواد غذایی برای رشد کودک انرژی را ذخیره می‌کنند و به ساخت جفت و دیگر بافت‌های درون بدن شما کمک می‌کنند.

فیبر

مصرف ۲۰-۳۵ گرم فیبر در روز از یبوست و هموروئید پیشگیری می‌کند. این ماده را می‌توانید از غلات، سبزیجات، حبوبات و میوه دریافت کنید. محصولات تصفیه شده و غنی شده برای شما و کودکان مفید نیستند.

آهن

مصرف مواد غذایی غنی از آهن باید در برنامه غذایی روزانه قرار گیرد. از آنجایی که بسیاری از خانم‌ها به میزان کافی آهن از رژیم غذایی خود دریافت نمی‌کنند، آهن یکی از مکمل‌های دارویی در دوران بارداری است. این ماده غذایی از خوراکی‌های گیاهی کمتر جذب می‌شود و به همین دلیل است که بسیاری از افراد به سختی می‌توانند به میزان کافی از آهن دست پیدا کنند. اگر دچار فقر و کمبود آهن هستید به پزشک خود اطلاع دهید تا در صورت لزوم از مکمل‌های غذایی و دارویی تجویز شود. مواد غذایی غنی از آهن عبارت‌اند از: اسفناج، عدس، لوبیا چشم بلبلی، غلات غنی شده، گوشت قرمز و قلوه.

دکتر رضا اطمینانی اولین پزشک متخصص تغذیه و رژیم درمانی استان اصفهان آماده ارائه خدمات به شماست.

درصد بالایی از بیماران سالمند از سوء تغذیه رنج می برند. تنهایی، جدا ماندن از جامعه و مورد غفلت قرار گرفتن افراد مسن توسط فرزندانشان از مشکلات مهم بسیاری از جوامع در سنین کهنسالی می باشد.

سالمندان تنها و منزوی:

در سالمندان تنها و منزوی،  انگیزه و اشتها برای غذا خوردن کاهش می یابد. در ضمن بسیاری سالمندان برای تهیه مواد غذایی خود به کمک نیاز دارند.

مشکلات عاطفی در سالمندان:

مشکلات عاطفی و افزایش افسردگی دریافت مواد غذایی در سالمندان را دچار مشکل می کند. این روند می تواند سوءتغذیه سالمندان را به همراه داشته باشد.

توده های چربی :

از طرفی افزایش توده چربی در بدن سالمندان خطر ابتلا به انواع بیماری ها را افزایش می دهد.

باتوجه به تغییراتی که در ساختار بدن افراد سالمند رخ می دهد، میزان چربی نسبت به سال های قبل این افراد افزایش و نیاز به انرژی کاهش می یابد.

بدن سالمندان نیازی به کالری و انرژی زیاد ندارد و اگر در تغذیه آنان دقت نشود، اضافه دریافت مواد خوراکی موجب افزایش چربی در بدنشان می شود.

کم تحرکی در سالمندان:

کم تحرکی یکی از ویژگی های دوران سالمندی است. کالری تجمع یافته در بدن به دلیل کم تحرکی نمی سوزد و افزایش وزن را به همراه خواهد داشت. لذا برای جلوگیری از افزایش وزن در این دوران توصیه می شود که سالمندان بسته به وضعیت جسمانی شان، به فعالیت های فیزیکی خود توجه کنند و آنها را افزایش دهند.

هرم غذایی:

سالمندان باید تناسب هرم غذایی خود را حفظ کنند. میزان نیاز سالمندان به پروتئین افزایش می یابد. درعین حال نباید مجموع کالری دریافتی آنها بیشتر شود.

دریافت پروتیئن:

سالمندان به میزان دریافت پروتئین موردنیاز بدن خود توجه نمی کنند. این افزایش نیاز به دلیل تغییرات در دستگاه گوارش در دوران سالمندی و این که در کار آنزیم های شکننده پروتئین در دستگاه گوارش اختلالاتی ایجاد می شود و مشکلات جذبی به وجود می آورد روی می دهد.

مصرف شیر:

به علت مصرف نکردن شیر توسط برخی سالمندان به دلیل مشکلات گوارشی به آنان توصیه می شود از منابع دیگری برای دریافت کلسیم استفاده کنند. مصرف روزانه ماست و دیگر مشتقات شیر برای جذب کلسیم ایده آل است.

مصرف میوه و سبزیجات:

سالمندان باید در حد نیاز میوه و سبزیجات مصرف کنند. سالمندان علاوه بر مشکلات دندانی برای مصرف سبزیجات در دریافت فیبر و پروتئین های میوه و سبزیجات به دلیل مشکلات گوارشی ناتوان هستند و می توانند به طرق دیگر مانند مصرف آب میوه ها و سبزیجات این مشکلات را حل کنند؛ چراکه مصرف میوه و سبزیجات در کنترل و پیشگیری بیماری ها به اثبات رسیده است.

یبوست در سالمندان:

یبوست در سالمندان، ناشی از تغییراتی که درجدار دستگاه گوارش ایجاد شده می باشد. تغییر شکل در عضلات و کم تحرکی سالمندان و کهولت سن از عوامل مهم یبوست در این افراد است و مصرف میوه و سبزیجات مناسب و به هنگام می تواند علاوه بر اثرات مفید ذکر شده در رفع یبوست چاره گشا باشد.

به سالمندان توصیه می شود:

از چربی های اشباع شده با منشأ حیوانی کمتر استفاده کنند. روغن زیتون و زیتون جایگزین مناسب برای روغن های اشباع شده است؛ چراکه می تواند جنبه حفاظتی برای عروق سالمندان ایجاد کند و جایگزین مناسب دیگر روغن ها باشد.

مصرف روزانه ۱ تا ۳ گردو به دلیل داشتن امگا ۳ به سالمندان توصیه می شود زیرا: گردو جزء روغن های بافت گیاهی است که می تواند جنبه حفاظتی برای عروق سالمندان داشته باشد.

فراموش نکنیم احتمال ابتلای سالمندان به سوءتغذیه بسیار بالاست. سوءتغذیه می تواند برای سالمندان که در معرض تغییرات سیستم دفاعی هستند، خطر ابتلا به انواع عفونت ها را افزایش دهد.

دکتر رضا اطمینانی

متخصص تغذیه و رژیم درمانی در اصفهان

کانال تلگرام: @dretminani

گروه های مختلف غذایی موردنیاز سالمندان کدامند؟

گروه نان و غلات:

این گروه شامل انواع نان به خصوص نوع سبوس دار، برنج، ماکارونی، سیب زمینی و سایرغلات است. توصیه می شود سالمندان طبق نیاز انرژی و فعالیت بدنی، روزانه ۹ ۶ واحد از این گروه غذایی را مصرف کنند. هر واحد از این گروه برابر با یک برش به اندازه کف دست (بدون انگشتان) معادل ۳۰ گرم از انواع نان (در مورد نان لواش ۳ ۴ کف دست) نصف لیوان ماکارونی یا برنج پخته و یا یک عدد سیب زمینی پخته متوسط است.

گروه میوه ها و سبزی ها:

این گروه شامل انواع میوه ها و سبزی هاست که تامین کننده ویتامین آ و ث، مقداری از ویتامین های گروه ب، آهن و مقدار قابل توجهی فیبر غذایی هستند. توصیه می شود روزانه حداقل دو واحد از گروه میوه ها و ۳ واحد از گروه سبزی ها در برنامه غذایی سالمندان گنجانده شود.

هر واحد از گروه میوه ها برابر با یک عدد میوه متوسط مانند سیب، پرتقال، هلو یا یک چهارم طالبی متوسط و یا نصف لیوان دانه گیلاس یا حبه انگور و یا ۳ عدد زردآلو یا ۴ عدد خرما و یا ۳ عدد انجیر خشک می باشد.

همچنین هر واحد از گروه سبزی ها برابر است با یک لیوان سبزی برگی شکل مانند کاهو و اسفناج و یا نصف لیوان سبزی پخته یا نصف لیوان از سایر سبزی ها خام خرد شده است.

گروه شیر و فرآورده های آن:

این گروه شامل موادی مانند شیر، ماست، پنیر، کشک، دوغ و بستنی است. مواد غذایی این گروه تامین کننده بخشی از پروتئین، کلسیم، فسفر و برخی مواد مغذی دیگر است. توصیه می شود سالمندان روزانه ۳ ۲ واحد از این گروه غذایی مصرف کنند. هر واحد از این گروه برابر است با یک لیوان شیر یا ماست، یک و نیم لیوان بستنی کم چرب، ۴۵ ۳۰ گرم پنیر.

گروه گوشت، تخم مرغ، حبوبات و مغزها:

این گروه شامل انواع ماهی، مرغ، گوشت قرمز، تخم مرغ، انواع حبوبات و مغزها (گردو، بادام، فندق، پسته و…) هستند که تامین کننده پروتئین، آهن، برخی از ویتامینها و املاح هستند به ویژه مغزها که دارای مواد آنتی اکسیدان و چربی های مفیدند. مقدار موردنیاز روزانه برابر با ۲ واحد است که هر واحد معادل ۶۰ گرم از انواع گوشت پخته (۳ تکه خورشتی و یا دو کف دست برش ماهی) یا ۲ عدد تخم مرغ یا یک لیوان حبوبات پخته یا نصف لیوان حبوبات خام یا نصف لیوان از انواع مغزها است.

اهمیت مصرف مایعات:

در دوران سالمندی میزان آب بدن و احساس تشنگی کاهش می یابد که زمینه ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری، تنفسی، زخم های بستر و یبوست را افزایش می دهد. بنابراین مصرف ۸ ۶ لیوان آب در روز ضروری است. نوشیدن آب آلو یا آب برگه ها نیز سبب گوارشی بهتر و دفع راحت تر می شود.

توصیه ها:

مصرف روغن های گیاهی مانند روغن زیتون به جای روغن های نباتی جامد و چربی های حیوانی در دوره سالمندی ضروری است. بهتر است تعداد وعده های غذایی روزانه افزایش و حجم هر وعده کاهش یابد.برای جلوگیری از پوکی استخوان، شیر و فرآورده های کم چرب آن، ماهی و مغزهایی مثل بادام، گردو و سبزیهایی مانند انواع کلم در برنامه غذایی روزانه قرار گیرد.

به سالمندانی که مشکل جویدن دارند توصیه می شود غذاهایی به شکل خرد شده، پوره آبمیوه طبیعی و آب سبزیها در برنامه غذایی روزانه استفاده شود.

ورزش های سبک مانند پیاده روی و نرمش در فعالیت روزانه قرار داده شود. قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید به مدت حداقل ۲۰ دقیقه در روز در زمان اوج تابش خورشید نباشد.

مراجعه به متخصص تغذیه و رژیم درمانی برای مشاوره و برخورداری از سلامت تغذیه ای توصیه می شود. برای پیشگیری و کنترل بیماریهای نظیر دیابت، چاقی، قلبی، عروقی و… کنترل وزن مناسب بدن توصیه می شود.برای کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی از گوشت های سفید بدون چربی و بدون پوست (ماکیان و ماهی) استفاده شود.

دکتر رضا اطمینانی

متخصص تغذیه و رژیم درمانی در اصفهان

کانال تلگرام: @dretminani

در این مقاله  می خواهیم به چند مورد از بهترین موادغذایی برای گنجاندن در رژیم غذایی افراد سالمند اشاره کنیم .با ما همراه باشید…

ـ ویتامین B۱۲:

یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین ویتامین‌ها برای حفظ سلامتی است. به این دلیل که ویتامین B۱۲ تاثیر مستقیم روی ساخت گلبول‌های قرمز، جلوگیری از آسیب به DNA و تنظیم عملکرد سلول‌های عصبی و انتقال مناسب پیام‌های عصبی دارد. با بالارفتن سن، ممکن است انتقال پیام‌های عصبی با اختلال مواجه شود که دریافت میزان کافی این ویتامین مانع از ایجاد چنین شرایطی می‌شود. علاوه براینکه حفظ سلامت DNA خطر نسخه‌برداری اشتباه از ژن‌ها را کاهش داده و به این ترتیب ابتلا به بیماری‌های مرتبط به این اختلال، کاهش می‌یابد.

ـ فولات:

این ویتامین مهم اسم دیگری هم دارد که بیشتر افراد به‌ویژه زنان آن را به‌ اسم ‌ «‌اسید‌فولیک» می‌شناسند. شاخص‌ترین تاثیر آن برای جلوگیری از ابتلا به کم خونی است. درواقع این ویتامین یکی از اعضای اصلی خانواده B است.

ـ کلسیم:

تاثیر مثبت دریافت مقدار کافی این عنصر بر هیچ‌کسی پوشیده نیست. اگر بخواهید به قول معروف چهار ستون بدن‌تان سالم باشد، باید مقدار کافی کلسیم دریافت کنید. به این دلیل که عامل اصلی حفظ سلامت اسکلت استخوانی، دریافت کلسیم کافی است. علاوه براین دریافت مقدار کافی از این عنصر باعث حفظ سلامت ناخن، موها و به‌طور کلی بافت شاخی بدن می‌شود. بنابراین اگر دوست دارید همیشه ناخن‌های مرتب و موهای سالم و شادابی داشته باشید، باید به مقدار کافی از خوراکی‌های حاوی این عنصر استفاده کنید.

ـ ویتامین D:

برای قدم زدن زیر نورآفتاب باید از هر فرصتی استفاده کنید. این کار دو فایده را به دنبال دارد. اول اینکه قدم زدن مانع از ایجاد افسردگی خواهد شد. دوم اینکه این کار باعث می‌شود تا ویتامین D لازم جذب شده و مشکلی برای جذب کلسیم نداشته باشید. به این ترتیب خطر ابتلا به پوکی استخوان نیز برطرف خواهد شد. از سوی دیگر دریافت میزان کافی ویتامین D خطر ابتلا به مشکلات دستگاه گوارش به‌ویژه روده بزرگ، بعضی از انواع سرطان‌ها به‌ویژه سرطان پوست، دیابت نوع یک و آرتریت روماتوئید را کاهش می‌دهد. علاوه براین دریافت ویتامین D کافی، ابتلا به بیماری خودایمنی را نیز کاهش داده و به عملکرد بهتر سیستم ایمنی کمک می‌کند. کاهش کیفیت پوست یکی دیگر از مشکلات افراد مبتلا به کمبود ویتامین D است.

ـ پتاسیم:

حالا که کار و تلاش جدی به پایان رسیده و وقت درو کردن محصول است، نمی‌توانید مثل گذشته با سرعت و بدون خستگی راه بروید. اغلب از درد استخوان‌ها شکایت دارید و کافی است چند پله را بالا و پایین بروید تا درد تشدید شود. چند بار هم به دلیل بی‌احتیاطی‌، استخوان‌های‌تان دچار ترک شده و اصطلاحا مو برداشته‌اند. همه اینها به دلیل کمبود پتاسیم در بدن و کاهش استحکام اسکلت استخوانی است. از سوی دیگر دچار فشار خون بالا هستید و نگرانید که مبادا به کلیه‌ها، قلب یا مغز آسیب برسد. باز هم مقصر اصلی، جای خالی پتاسیم در بدن است. میزان نیاز روزانه به این عنصر، ۴۷۰۰ میلی‌گرم است. بنابراین برای آنکه به عوارضی که اشاره کردیم، دچار نشوید، حتما با مصرف منابع حاوی این عنصر، مانع از ابتلا به کمبود این عنصر مهم شوید. علاوه براین دریافت میزان کافی پتاسیم به جذب کلسیم نیز کمک خواهد کرد.

ـ منیزیم:

به‌تازگی خلق و خوی‌تان تغییر نکرده است؟ بی‌دلیل گریه نمی‌کنید؟ از کوره در نمی‌روید؟ احساس نمی‌کنید مانند قبل حوصله دیگران حتی فرزندان و نوه‌های‌تان را ندارید؟ همه این تغییرات به دلیل کاهش میزان منیزیم بدن است. به این دلیل که این عنصر مسوول کنترل ۳۰۰ فرآیند روانی‌- عصبی در بدن است. این عنصر علاوه براین مسوولیت مهم، عامل اصلی کنترل و بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن است. اگر از داروهایی مانند مدر یا مسهل استفاده می‌کنید باید نسبت به کمبود منیزیم در بدن، حساس باشید. به این دلیل که این داروها باعث دفع منیزیم از بدن می‌شوند. بنابراین بهتر است اگر واقعا نیازی به مصرف این داروها ندارید، از خوردن آنها صرف‌نظر کنید.

ـ فیبر:

یکی از اختلال‌های دوره کهنسالی، اختلال در عملکرد دستگاه گوارش است. به این معنی که ممکن است در بیشتر روزهای هفته دچار یکی از این دو اختلال شامل یبوست یا اسهال باشید. برای کنترل این شرایط نیز اولین پیشنهاد مصرف دارو است‌ اما این راه، اگرچه اولین راه است ولی بهترین راه نیست. برای تنظیم عملکرد دستگاه گوارش بهترین راهکار، مصرف انواع مواد غذایی حاوی فیبر است. به این ترتیب عملکرد دستگاه گوارش خودبه خود تنظیم خواهد شد. تنظیم عملکرد دستگاه گوارش به هضم و جذب بهتر غذا نیز کمک کرده و به این ترتیب مشکل کمبود جذب موادمغذی نیز تاحد زیادی از بین می‌رود.

ـ اسیدچرب امگا۳:

این ترکیب مهم، یکی از شاخص‌ترین اسیدهای چرب غیراشباع مورد نیاز بدن است؛ به این دلیل که با مصرف آن خطر ابتلا به بیماری‌ها یا بروز مشکلاتی مانند التهاب مفصل‌ها، تورم سلول‌ها به دلیل کهولت سن، اختلال در بینایی ناشی از بالا رفتن سن و آلزایمر به حداقل می‌رسد. از سوی دیگر دریافت این ترکیب روغنی مفید به حفظ ساختار اصلی مغز کمک کرده و از طرفی مانع از رسوب چربی در رگ‌ها و افزایش خطر سکته قلبی و مغزی می‌شود. به این نکته دقت کنید که هرچه مواد غذایی کمتر حرارت دیده و سرخ شوند، مواد مغذی آنها بیشتر حفظ شده و کمتر آسیب می‌بینند. به همین دلیل بهتر است تاحد ممکن مواد غذایی را به صورت بخارپز، بپزید.

ـ پروتئین:

بدن همه ما در هر سنی که باشیم نیازمند دریافت پروتئین یا دقیق‌تر بگوییم، اسید آمینه است. بهترین منبع دریافت آن نیز منابع گوشتی است. دلیل آن نیز نیاز بدن به اسید آمینه برای ترمیم و بازسازی بافت‌ها، استحکام ماهیچه‌ها و افزایش توان بدنی برای انجام حرکت‌های روزمره، است‌ اما در اغلب توصیه‌ها مصرف این گروه از خوراکی‌ها به‌ویژه گوشت قرمز را منع می‌کنند. به نظر شما باید این خوراکی‌ها را از برنامه غذایی حذف کرد؟ مسلما نه‌! حالا پروتئین را از چه منابع و به چه میزانی می‌توانیم دریافت کنیم؟

ـ آب:

به این مساله دقت کرده‌اید که در طول روز چند لیوان آب می‌نوشید؟ یا اینکه چرا گاهی احساس سرگیجه و حالت تهوع دارید؟ یا اینکه چرا گاهی دوست دارید یک بطری آب را لاجرعه سر بکشید؟ یا گاهی حس می‌کنید بدن‌تان دچار اختلال در هضم و جذب موادغذایی می‌شود؟ همه اینها به این دلیل است که به مقدار کافی آب نمی‌نوشید. همه واکنش‌های مهم بدن ما از سوخت و ساز تا انتقال مواد غذایی به سلول‌ها وابسته به وجود آب است.

نکته آب دریافتی از مصرف انواع میوه و سبزی یا نوشیدنی‌های طبیعی مانند آب‌میوه طبیعی، جایگزین نیاز بدن به آب نیست. درصورتی آب دریافتی بدن کافی است که اولا احساس تشنگی شدید در شرایط عادی نکنید و دوم ‌ رنگ ادرار، زرد روشن باشد. 

دکتر رضا اطمینانی

متخصص تغذیه و رژیم درمانی در اصفهان

کانال تلگرام: @dretminani