ویتامین یا هورمون
ویتامین D یک ویتامین چندان باقاعده نیست و بسیاری از متخصصان آن را یک هورمون استروییدی هم تلقی می کنند. میزان این ویتامین در مواد غذایی پایین بوده و درواقع منابع تامین آن متعدد است. از مواد غذایی گرفته تا نور خورشید می تواند نیاز طبیعی بدن به این ویتامین را تامین کند.
تا پیش از شروع قرن تازه میلادی هیچ معیار درستی برای سنجش میزان ویتامین D در افراد وجود نداشت و پزشکان با قطعیت نمی توانستند کمبود آن و میزان شیوع آن را برآورد کنند اما در دو دهه اخیر با پیشرفت تکنولوژی امکان سنجش میزان ویتامین D در بدن افراد نشان داد که کمبود آن در افراد زیادی و تقریبا در همه کشورهای دنیا شایع است.
آزمایش خون در حال حاضر تنها راه تشخیص کمبود این ویتامین است. ولی به شکل کلی با مرور علایم و مشکلاتی که کمبود این ویتامین ایجاد می کند، می توان نسبت به رفع و درمان آن اقدام کرد.
علایم و عوارض کمبود
ویتامین D در بسیاری از عملکردهای بدن و اندام ها نقشی اساسی دارد. اما کمبود آن در بخش های مختلف بدن می تواند عوارض مختلفی را به همراه داشته باشد که در چند دسته تقسیم می شوند
ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است. اگر افراد یک عارضه گوارشی داشته باشند که بر روی جذب چربی بدنشان اثر بگذارد، ممکن است در جذب ویتامین های محلول در چربی (نظیر ویتامین D) نیز اختلال داشته باشند. این شامل عوارض روده ای چون کرون، سلیاک و حساسیت به گلوتن غیرسلیاک، بیمار التهابی روده است.
تعریق سر یکی از علایم اولیه در کمبود ویتامین D است. درواقع، پزشکان سوالات متعددی را در این زمینه از مادرانی که نوزادشان تازه متولد شده اند، می پرسند. تعریق بیش از حد در نوزادان تازه متولدشده که به طور متداول ناشی از تحریک پذیری عصبی- عضلانی است، از علائم اولیه کمبود این ویتامین به شمار می رود.
یکی از مهم ترین نشانه های کمبود این ویتامین در سیستم اسکلتی بدن به شکل شکستی های تنشی استخوانی خود را نشان می دهد.
کلسیم و ویتامین D هر دو برای تقویت استخوان ضروری هستند. مکانیسم عمل آنها هم این گونه است که کلسیم نقش استخوان سازی دارد و ویتامین D به جذب کلسیم کمک می کند.
شکستگی های تنشی ناشی از کاهش تراکم استخوان است و نوعی شکستگی ناکامل است که در اثر نیروهای کم بر استخوان های کم تراکم وارد می شود. براساس مطالعه ای که در سال ۲۰۱۵ انجام شد در نیمی از بیماران مبتلا به شکستگی تنشی پس از انجام تست ویتامین معلوم شد که این افراد دچار کمبود ویتامین D هستند.
همچنین افرادی که احساس درد مزمن و ضعف عمومی می کنند باید به کمبود ویتامین D هم مشکوک باشند. پژوهشگران دریافته اند که بین دردهای مزمن و کمبود این ویتامین ارتباط وجود دارد و با یک درمان کم هزینه می توان این مشکل را برطرف کرد.
اگر زیاد مریض می شوید این فاکتور هم می تواند نشانه کمبود ویتامین D در بدن تان باشد. به گفته متخصصان ویتامین D پیتیدهایی را در سیستم ایمنی بدن فعال می کند که نقش آنها واکنش به میکروب ها و عوامل بیماری از است و در صورت کمبود این نوع ویتامین ضعف سیستم ایمنی بدن رخ می دهد.
ویتامین D در عین حال تنظیم ژن هایی که در تقویت رشد طبیعی پیاز مو نقش دارند را برعهده دارند، بنابراین ریزش مو هم می تواند یکی از نشانه های کمبود این ویتامین باشد. ویتامین دی یکی از مواد مغذی است که روی رشد مو تاثیر می گذارد. اما در کنار آن ویتامین C و بیوتین هم نقش مهمی در تغذیه مو دارند و باعث می شوند مو قوت خود را حفظ کند و ریزش موها کاهش یابد. به طور خلاصه، نگه داشتن سطح این ویتامین ها در اندازه طبیعی خود، یکی از بهترین راه های مبارزه با ریزش مو بنا به دلایل تغذیه ای است.
دکتر رضا اطمینانی
