آشنایی با مضرات رژیم غذایی بدون کربوهیـدرات
بدن انسان طوری ساخته شده که براساس ترکیبی متعادل و متناسب از انواع مواد غذایی فعالیت می‌کند. متاسفانه برخی رژیم‌های غذایی هستند که با حذف یک نوع ماده غذایی مثلا کربوهیدرات‌ها سعی دارند اضافه وزن فرد را کاهش دهند. رژیمی که منابع دریافت کربوهیدرات در آن محدود شده باشد، برای بدن مناسب نیست و باعث بروز بیماریهای گوناگونی در فرد می‌شود که در زیر، به تعدادی از آنها اشاره می‌شود. مضرات رژیم غذایی بدون کربوهیـدرات :
۱- سنگ‌های کلیوی
سنگ‌های کلیه زمانی به وجود می‌آ‌یند که اسید اوریک و کلسیم اگزالات در کلیه، به صورت کریستال درآمده و به مرور زمان تشکیل سنگ بدهند. تنها فیبرهای نامحلول که در کربوهیدرات‌ها یافت می‌شوند، جذب کلسیم را کاهش می‌دهند و مقدار کلسیم موجود در ادرار را پایین می‌آورند و از تشکیل سنگ‌های کلیوی جلوگیری می‌کنند. توصیه می‌شود که روزانه حداقل ۳۰ گرم فیبر در رژیم غذایی وجود داشته باشد. این امر در رژیم‌های حاوی کربوهیدرات کم میسر نیست.
۲- یبوست و عملکرد نامناسب روده‌ها
برای اینکه روده‌ها درست عمل کنند، بدن ما روزانه به حداقل ۳۰ گرم فیبر احتیاج دارد. فیبرها به دو نوع تقسیم می‌شوند: دسته اول، فیبرهایی که در آب قابل حل هستند و دسته دیگر، انواعی که در آب قابل حل نیستند. فیبرهای نامحلول، در تولید مدفوع و کاهش زمان دفع نقش اساسی دارند. رژیم‌های کم کربوهیدرات، فیبر نامحلول کمتری دارند و همین موجب افزایش احتمال یبوست می‌شود و یبوست‌های مکرر خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش می‌دهند. توصیه می‌شود که غلات کامل، لوبیا، میوه‌ها، سبزی‌ها و جو که غنی از فیبرهای محلول و نامحلول هستند، حتما در رژیم غذایی گنجانده شوند. با مصرف فیبر، خطر بروز یبوست، سندرم روده تحریک‌پذیر، هموروئید و سرطان روده کاهش می‌یابد.
۳- افزایش میزان کلسترول
رژیم غذایی حاوی کربوهیدرات کم و فیبر اندک، خطر ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی را بالا می‌برد. این نوع رژیم‌ها، فرد را به خوردن مقادیر زیاد پروتئین حیوانی تشویق می‌کنند که حاوی مقادیر زیادی کلسترول و چربی اشباع است. افزایش مصرف این نوع مواد غذایی، به افزایش مقادیر کلسترول بدخون (LDL) منجر می‌شود که ریسک سخت شدن دیواره رگ‌ها و سکته‌های قلبی را بالا می‌برد. فیبرها که در رژیم‌های حاوی کربوهیدرات به مقدار زیاد وجود دارند، از خطر سخت شدن دیواره رگ‌ها و بسته شدن آنها و لخته شدن خون در آنها می‌کاهند و ریسک سکته قلبی و مغزی را پایین می‌آورند. یک رژیم غذایی سالم حاوی ۱۵-۱۰ درصد پروتئین، ۶۵-۵۵ درصد کربوهیدرات حاوی فیبر و ۳۵-۲۵ درصد چربی است.
۴- پوکی استخوان
پوکی استخوان که با کاهش تراکم استخوان‌ها اتفاق می‌افتد. به خاطر از دست دادن کلسیم در زمان‌های طولانی روی می‌دهد. عوامل زیادی در رژیم غذایی باعث پوکی استخوان می‌شوند. وقتی مقادیر پروتئین مصرفی در رژیم غذایی روزانه بسیار زیاد باشد. کلسیم دفع شده از طریق ادرار هم رو به فزونی می‌گذارد. پژوهش‌ها نشان داده که اگر کسی برای طولانی مدت از رژیم غذایی حاوی پروتئین زیاد و کربوهیدرات کم پیروی کند. ریسک ابتلا به پوکی استخوان در او بالا خواهد رفت. نکته اینجاست که کمبود منابع پروتئین هم باعث پوکی استخوان می‌شود. و به همین علت است که یک رژیم غذایی سالم باید به طور متعادل، شامل همه گروه‌های مواد غذایی باشد.
۵- از دست دادن توده عضلانی و کاهش متابولیسم
هر رژیم غذایی که در طولانی مدت بدن را از دریافت کالری‌های مورد نیاز آن محروم کند. به کاهش متابولیسم و از دست دادن توده عضلات منجر می‌شود. از دست دادن عضلات عامل اصلی افزایش مجدد وزن است. اگر تلاش کنیم در مدتی کوتاه وزن کم کنیم، عضلاتمان را هم از دست خواهیم داد. رژیم‌هایی که کاهش وزن‌های زیاد را در مدت زمان کوتاه وعده می‌دهند، عواقبی اینچنین به دنبال دارند.
۶- ورزش کردن اندک
کربوهیدرات‌ها منابع اصلی تامین انرژی در بدن هستند. و برای عضلات و مغز منبع تغذیه محسوب می‌شوند. داشتن یک رژیم غذایی دارای کربوهیدرات اندک باعث تولید مقدار کمی گلیکوژن در عضلات و کبد می‌شود و همین، عملکرد عضلات را پایین می‌آورد و باعث ضعف و خستگی می‌شود. ATP منبع اصلی انرژی برای عضلات است. وقتی عضله‌ای حرکت می‌کند، یک مکانیسم شیمیایی، ATP را می‌شکند تا از آن انرژی آزاد شود. در هر عضله فقط مقدار کمی ATP و برای چند انقباض و انبساط ذخیره شده است. و عضله به ATP بیشتری نیاز دارد. کربوهیدرات‌ها منبع اصلی تامین ATP هستند و اگر در دسترس نباشند، از اسیدهای چرب و آمینواسیدها استفاده می‌شود.
این منابع، چندان کارا نیستند و به همین دلیل شما احساس خستگی می‌کنید. و نمی‌توانید ورزش کنید و تحرک بدنی کافی برای کاهش وزن را داشته باشید. کربوهیدرات‌هایی که سرشار از فیبر باشند و قندخون را به آهستگی بالا ببرند. منابع خوبی برای تامین انرژی هستند. این کار به شما انرژی لازم برای تمرینات ورزشی را می‌دهد.
بنابراین رژیم‌های کاهش وزنی که برپایه مصرف اندک کربوهیدرات‌ها باشند. مورد تایید نیستند و به خاطر عدم تامین انرژی کافی برای عضلات و مغز و احساس ضعف و خستگی و در نتیجه ناتوانی در ورزش کردن، گزینه خوبی برای کاهش وزن معرفی نمی‌شوند. یک رژیم کاهش وزن سالم، رژیمی است که در آن از همه گروه‌های مواد غذایی به مقدار لازم وجود داشته باشد و فرد در آن احساس ضعف، خستگی و گرسنگی نکند.
دکتر رضا اطمینانی
متخصص تغذیه اصفهان
دکتر رضا اطمینانی با ارائه روش های اصولی در تغذیه و میزان و نحوه غذا خوردن افراد می تواند نقش مهمی در رسیدن افراد به سلامت جسمی و روحی داشته باشد.
جهت مشاهده پیج اینستاگرام دکتر رضا اطمینانی پزشک متخصص تغذیه و رژیم درمانی اصفهان کلیک کنید.