اهمیت گرمی و سردی غذاها
در واقع اخلاط چهارگانه شامل سودا، بلغم، خون و صفرا هستند و خصوصیات آنها مزاج افراد را می‌سازد. چهار مزاج مرکب داریم که دو صفت گرمی و سردی در آنها غالب و دو صفت دیگر یعنی خشکی و تری مغلوب است، اما در کل ۹ نوع مزاج داریم (۴ مزاج ساده شامل گرمی، سردی، خشکی، تری، و ۴ مزاج مرکب که ذکر شد). اگر اخلاط چهارگانه به تعادل در بدن وجود داشته باشد و هیچ‌کدام بر دیگری غلبه نکند مزاج نهم یعنی مزاج معتدل حاصل خواهد شد. اهمیت گرمی و سردی غذا در اینجا مشخص می‌شود که می‌توان با هماهنگ نمودن گرمی و سردی غذا به‌طور معکوس با مزاج افراد، تعادل را برای رسیدن به مزاج معتدل برقرار نمود.در این بخش از سایت متخصص تغذیه اصفهان دکتر رضا اطمینانی درباره اهمیت گرمی و سردی غذاها اطلاعاتی در اختیار شما قرار خواهیم داد.با ما همراه باشید.
سعدی در بیتی این مطلب را به صورتی زیبا بیان نموده است:
چهار طبع مخالف سرکش، چند روزی بودند با هم خوش
چون یکی از این چهار شد غالب، جان شیرین برآید از قالب
دو خلط اصلی یعنی بلغم و سودا خاصیت اسیدی داشته و افرادی که این دو خلط در آنها غالب باشد طبع سرد دارند. ولی دوتای دیگر یعنی خون و صفرا حالت قلیایی داشته و در اثر وجود آنها طبع گرم حاصل می‌شود.
طبع سرد:
اکثریت افراد از طبع سرد برخوردار هستند. اغلب آنها سفیدپوست هستند و در هوای سرد به راحتی گرم نمی‌شوند و سرما تا مدت زیادی در بدن آنها باقی می‌ماند. میل زیادی به خواب داشته و عموماً سست هستند. افراد خونسردی بوده و معمولاً‌عصبی نمی‌شوند. درونگرا هستند و احساسات خود را کمتر بروز می‌دهند. موی سر آنها تمایل به ریزش داشته و زود سفید می‌شود. چون سیستم سردی در آنها فعال است، اسیدیته خون آنها بیشتر می‌باشد، در نتیجه ابتلا به بیماری‌های اتوایمیون نظیر MS و پارکینسون در آنها شایع‌تر است. سستی، ناتوانی، کمبود انرژی و ضعف در این افراد شایع است. نبض آنها آرام بوده و رگ‌ها باریک است.
طبع گرم:
افرادی که دارای طبع گرم هستند، خوش‌برخورد و خوش‌روترند، اما زود عصبی می‌شوند. همیشه احساس گرما می‌کنند و زود داغ می‌شوند. در صورت زیاده‌روی در مصرف شیرینی‌جات دچار جوش و خارش بدن می‌شوند و تمایل به مصرف آب در آنها بیشتر است. تعداد این افراد از دسته اول کمتر است. بدن آنها در هوای سرد به راحتی گرم می‌شود، اما خنک شدن آنها در هوای گرم به راحتی قابل انجام نیست. این افراد پرانرژی، برونگرا و فعال هستند و احساسات خود را سریع بروز می‌دهند. امروز از لحاظ علمی ثابت شده است غذاهای گرم بر سیستم اعصاب سمپاتیک تأثیر گذاشته و غذاهای سرد سیستم پاراسمپاتیک را فعال می‌کنند. همان‌طور که می‌دانید سیستم سمپاتیک همراه با افزایش ضربان قلب و پرخون شدن اندام‌ها بوده و خاصیت تحریک‌کننده و فعال‌کننده بر اغلب اندام‌ها دارد.
غذاهای معتدل:
غذاهایی نیز مابین این دو طبع (که معتدل است) قرار می‌گیرند. به‌عنوان مثال در بعضی متون، شیر، ماست گوسفند و نان گندم را جزو غذاهای معتدل آورد‌ه‌اند.
غذاهای گرم:
نان گندم، عسل، گوشت گوسفند، گوشت بوقلمون، گوشت مرغ خانگی، گوشت مرغابی و اردک، گوشت شتر، گوشت کبوتر، خورش قورمه‌سبزی، آبگوشت به، انجیر، انگور، بادام، تخم خربزه، انواع توت، خربزه، چای سیاه، خردل، خرما، خرمالو، ریحان، اغلب ادویه‌جات، نخود، عدس، لوبیا و تخم مرغ.
غذاهای سرد:
نان جو، ماش، باقلا، گوشت مرغ، ماهی، انواع لبنیات (شیر، پنیر، دوغ و ماست)، گوشت گاو، برنج، کدو، اسفناج، ریواس، قارچ، اغلب میوه‌ها، خرفه، تخم کدو، ذرت، کشک، مرغ ماشینی، تمر هندی و زرشک.
علامت‌های دیگر طبیعت‌های مختلف:
الف) دمای پوست: گرمی و سردی پوست، نشانه گرمی و سردی مزاج است. رطوبت و زبری پوست نشان‌دهنده خشکی و تری است.
ب) رشد مو: رشد سریع و رنگ سیاه نشانه گرمی، و کم‌پشتی و رنگ سفید و روشن آن نشانه سردی است. مجعد بودن نشانه خشکی و صاف بودن نشانه رطوبت است.
ج) رنگ بدن: اغلب افراد سرد مزاج ، سفیدپوست هستند و گرمی و سرخی پوست نشانه گرمی است.
د) خواب: پرخوابی علامت سردی و تری، کم‌خوابی نشانه گرمی یا خشکی مزاج است.
هـ) انجام کارها: افراد گرم، کارها را به سرعت انجام می‌دهند، اما افراد سردمزاج به کندی کار می‌کنند.
دکتر رضا اطمینانی
متخصص تغذیه اصفهان
دکتر رضا اطمینانی با ارائه روش های اصولی در تغذیه و میزان و نحوه غذا خوردن افراد می تواند نقش مهمی در رسیدن افراد به سلامت جسمی و روحی داشته باشد.
جهت مشاهده پیج اینستاگرام دکتر رضا اطمینانی پزشک متخصص تغذیه و رژیم درمانی اصفهان کلیک کنید.