علل و علائم کمبود ویتامین K
کمبود ویتامین کا در بزرگسالان نادر است اما در نوزادان اتفاق میافتد. اصلیترین علامت کمبود ویتامین K خونریزی شدید در اثر عدم تشکیل لخته خون است.
در این مقاله به نقش ویتامین کا در بدن و علائم و درمان کمبود آن می پردازیم.
ویتامین کا یا K چیست؟
ویتامین کا دو نوع دارد.
نوع اول ویتامین کا-۱ یا فیلوکوئینون نام دارد و در گیاهان، مانند اسفناج و کلم، یافت می شود.
نوع دوم ویتامین کا-۲ یا منوکینون است که به صورت طبیعی در مجاری روده تولید می شود.
ویتامین کا-۱ و کا-۲ پروتئینی تولید می کنند که به انعقاد خون کمک می کند. تشکیل لخته خون یا انعقاد خون مانع از خونریزی شدید داخلی یا خارجی می شود.
با اینکه کمبود ویتامین K نادر است، کمبود آن باعث می شود بدن فرد نتواند پروتئین کافی برای انعقاد خون را تولید کند. درنتیجه، فرد دچار خونریزی شدید می شود.
اکثر بزرگسالان ذخیره ی کافی ویتامین کا را از طریق غذا و تولید طبیعی بدن تامین می کنند.
بعضی داروها و بیماری های خاص تولید ویتامین کا را کاهش می دهد و مانع از جذب می شود یعنی بزرگسال دچار کمبود ویتامین کا خواهد شد.
با اینحال، احتمال کمبود ویتامین کا در نوزادان بیشتر است. به این وضعیت خونریزی ناشی از کمبود ویتامین کا یا VKDB می گویند.
علل و عوامل پرخطر کمبود ویتامین K
بزرگسالان در شرایط زیر بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین کا و علائم مربوط به آن قرار می گیرند:
مصرف داروهای ضد انعقاد خون که مانع از تشکیل لخته خون می شود اما فعالیت ویتامین کا را مهار می کند
مصرف آنتیبیوتیک هایی که در تشکیل ویتامین کا و جذب آن اختلال ایجاد می کنند
عدم دریافت ویتامین کا مورد نیاز از طریق مصرف غذا
مصرف دوز بالای ویتامین آ یا ای
ممکن است سایر افرادی که دچار کمبود ویتامین کا تشخیص داده می شوند مبتلا به نوعی بیماری باشند که بدن به موجب آن نمی تواند چربی را به درستی جذب کند. به این وضعیت، سوء جذب چربی می گویند.
ممکن است افرادی که دچار اختلال جذب چربی هستند از بیماری های زیر رنج ببرند:
بیماری سلیاک
فیبروز کیستیک
اختلال مجرای روده یا دستگاه صفراوی (کبد، کیسه صفرا و مجرای صفرا) ( سرطان کیسه صفرا )
قسمتی از روده ی فرد برداشته شده باشد
دلایل زیادی وجود دارد که نشان می دهد چرا نوزادان بیشتر مستعد ابتلا به کمبود ویتامین کا هستند.
ازجمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
شیر مادر ویتامین کا کافی ندارد
ویتامین کا از جفت مادر به خوبی به جنین منتقل نمی شود
کبد نوزاد نمی تواند به درستی از ویتامین کا استفاده کند
روده ی نوزاد طی چند روز اول ویتامین کا تولید نمی کند
متخصصان تغذیه و رژیم غذایی توصیه می کنند مردان بزرگسال روزانه ۱۲۰ میکروگرم ویتامین کا و زنان بزرگسال روزانه ۹۰ میکروگرم ویتامین کا دریافت کنند.
ازجمله غذاهای سرشار از ویتامین کا می توان به سبزیجات سبز برگدار، آلو و محصولات لبنی تخمیر شده اشاره کرد.
علائم کمبود ویتامین K
کمبود ویتامین کا علائم مختلف دارد اما اصلی ترین علامت آن خونریزی شدید است. ممکن است خونریزی شدید فورا مشخص نشود زیرا فقط در صورتی رخ می دهد که فرد زخمی شود.
ازجمله علائم دیگر خونریزی شدید می توان موارد زیر را نام برد:
بدن فرد به راحتی کبود می شود
خون مردگی زیر ناخن
خونریزی غشای مخاطی که دیوارهی قسمت های داخلی بدن را پوشانده است
مدفوع تیره، قیرمانند یا همراه با خون
پزشک برای معاینه ی علائم کمبود ویتامین کا در جنین و نوزاد موادر زیر را نیز بررسی می کند:
خونریزی قسمتی که بند ناف از آن جدا شده
خونریزی پوست، بینی، دستگاه گوارش یا سایر قسمته ا
خونریزی آلت تناسلی اگر کودک ختنه شده باشد
خونریزی ناگهانی مغز که شدید و مرگبار است
دکتر رضا اطمینانی
متخصص تغذیه اصفهان
دکتر رضا اطمینانی با ارائه روش های اصولی در تغذیه و میزان و نحوه غذا خوردن افراد می تواند نقش مهمی در رسیدن افراد به سلامت جسمی و روحی داشته باشد .
جهت مشاهده پیج اینستاگرام دکتر رضا اطمینانی پزشک متخصص تغذیه و رژیم درمانی اصفهان کلیک کنید.
مطالب پیشنهادی :
بهترین منابع غذایی ویتامین ث (C)
۷ مکمل و ویتامین ضروری پوکی استخوان