فیبر غذایی چیست؟
فیبرهای غذایی به ترکیباتی اطلاق میشود که دارای ساختارهای کربوهیدراتی میباشند. و نقشهای بسیار برجسته و پر اهمیّتی را در سیستمهای مختلف بدن انسان از جمله سیستم گوارش بر عهده دارند. در این بخش از سایت دکتر رضا اطمینانی متخصص تغذیه اصفهان قرار است به معرفی انواع فیبر غذایی و فواید آن بپردازیم. تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
بدن انسان به دلیل ساختار و ماهیت متفاوت خود با بدن موجودات گیاهخوار توانایی هضم و جذب فیبر غذایی را ندارد. ولی جالب است بدانید که این ترکیبات با استفاده از مکانیزمهای دیگری موجب افزایش سلامتی میشوند. این ساختارهای کربوهیدراتی دارای اهمیت بسیار بالایی در زمینهی سلامت سیستم گوارش انسان میباشند. و مصرف روزانهی آنها میتواند احتمال بروز بیماریهای مختلفی را کاهش دهد. در ادامه میتوانید با برخی از انواع فیبرهای غذایی آشنا شوید.
بررسی انواع فیبر غذایی
روشهای مختلفی برای دسته بندی فیبر غذایی وجود دارند ولی اصلیترین و رایجترین روش دسته بندی این ترکیبات بر اساس میزان محلولیّت آنها در آب میباشد. بطور کلّی، فیبرها بر اساس میزان محلولیّت خود در آب به ۲ دستهی فیبرهای محلول در آب و فیبرهای نامحلول در آب دسته بندی میشوند. فیبرهای محلول در آب به دلیل ساختار خود پس از جذب آب ساختاری ژلاتینی را بدست میآورند ولی فیبرهای نامحلول با فرم اوّلیه خود و بدون حل شدن در آب مسیرهای سیستم گوارشی انسان را طی میکنند. همچنین، لازم به ذکر است که در بیشتر مواد غذایی گیاهی هر دو فرم از این فیبرها وجود دارند و این مسئله اهمیّت مصرف فیبرهای غذایی را دوچندان میکند.
بهترین منابع فیبر غذایی
بطور کلّی، منابع گیاهی بهترین و اصلیترین منبع برای تامین فیبر غذایی محسوب میشوند و شما میتوانید با اضافه کردن این ترکیبات به رژیم غذایی خود فیبر مورد نیاز بدن را تامین نمایید. از جمله مهمترین ترکیباتی که حاوی فیبرهای غذایی هستند میتوان به مواردی همچون: غلّات، سبزیجات، حبوبات، میوهها و دانههای روغنی اشاره کرد.
مقدار مصرف فیبر مورد نیاز روزانه
منابع علمی مختلف مقادیر متفاوتی را به عنوان حداقل فیبر مورد نیاز روزانهی بدن انسان عنوان کردهاند ولی با این حال، میتوان اینگونه عنوان کرد که آقایان میتوانند با مصرف روزانهی حدود ۴۰ گرم فیبر غذایی قسمت عمدهای از نیازهای خود به این مادّهی غذایی را برطرف نمایند. همچنین، این مقدار در بانوان برابر با ۲۸ گرم عنوان شده است و این مسئله نشان دهندهی نیاز کمتر بدن بانوان به فیبرهای غذایی نسبت به آقایان میباشد.
دکتر رضا اطمینانی متخصص تغذیه اصفهان را در اینستاگرام دنبال کنید
نقش فیبر غذایی در سلامتی و تناسب اندام
همانگونه که قبلاً به آن اشاره شد، فیبر غذایی دارای نقشهای بسیار مهم و متعددی در میزان سلامتی سیستمهای مختلف بدن انسان میباشد ولی با این حال، قسمت عمدهای از فواید این ترکیبات غذایی متوجّه سیستم گوارشی انسان میباشد و سایر فواید مصرف فیبرهای غذایی بیشتر از روشهای غیر مستقیم موجب افزایش سلامتی بدن انسان میشوند. بر اساس تحقیقات انجام شده در این رابطه، فیبرهای غذایی دارای نقشهای بسیار مهم و متعددی در زمینههای: سلامتی قلب و عروق، کنترل بیماری دیابت، کاهش وزن و تناسب اندام، پیشگیری از ابتلا به سرطان و تنظیم سیستم گوارشی هستند و این مسئله میزان حسّاسیت مصرف فیبر غذایی را بیش از پیش نمایان میکند. در ادامه میتوانید با نحوهی تاثیر فیبرهای غذایی در سلامتی بدن انسان بیشتر آشنا شوید.
فواید دارویی و درمانی فیبر غذایی برای بدن:
تاثیر فیبر غذایی در جلوگیری از سرطان
فیبرهای غذایی منابع اصلی آنتی اکسیدانها و ویتامینها محسوب میشوند. و این مسئله موجب گردیده است تا مصرف فیبر غذایی با کاهش احتمال ابتلا به سرطانهای مختلف همراه باشد. همچنین، فیبرهای غذایی با افزایش سرعت حرکت غذا در مسیرهای گوارشی از مواجههی طولانی مدّت ترکیبات سمّی و سرطانزا با سلولهای بدن جلوگیری میکنند. و از این طریق نیز موجب کاهش بروز سرطان میشوند.
فواید فیبر غذایی برای سلامت قلبی – عروقی
میزان مصرف روزانهی فیبرهای غذایی یکی از فاکتورهای بسیار مهم در سلامتی سیستم قلبی – عروقی انسان میباشد. و این ترکیبات از روشهای مختلفی موجب پیشگیری از ابتلای افراد به بیماریهای قلبی میشوند. بر اساس شواهد علمی موجود در این زمینه، فیبر غذایی موجود در ترکیباتی همچون: غلات، میوهها و سبزیجات با جلوگیری از جذب بیش از حد کلسترول موجب افزایش سلامتی قلب میشود. و احتمال بروز بیماریهای قلبی را به میزان قابل توجّهی کاهش میدهد. با جذب کمتر کلسترول نسبت به حالت عادّی، سیستم کبدی انسان فرصت بیشتری را برای تبدیل کردن کلسترول به فرمهای دیگر و جلوگیری از رسوب آن در دیوارهی عروق را خواهد داشت. و شما میتوانید با مصرف این ترکیبات غذایی این روند را به طرز شگفتانگیزی تسریع نمایید.
مصرف فیبرهای غذایی برای کنترل دیابت و قند خون
مصرف فیبرهای غذایی سرعت جذب گلوکز از رودهها را به میزان فراوانی کاهش میدهد. و از این طریق موجب کاهش قند خون در بیماران دیابتی پس از مصرف موادّ غذایی میگردد. چنانچه شما به دیابت مبتلا هستید. میتوانید با افزایش سهم فیبر غذایی در وعدههای خود گامهای بلندی را در زمینهی کنترل این بیماری بردارید.
تاثیر فیبرهای غذایی برای کاهش وزن و تناسب اندام
همانگونه که قبلاً به آن اشاره شد، فیبرهای غذایی موجب کاهش سرعت جذب گلوکز و کلسترول در روده میشوند. و قرار گرفتن این ویژگی در کنار موارد دیگری همچون: کاهش سرعت جذب چربیهای اشباع و کمکالری بودن فیبر غذایی نسبت به سایر ترکیبات غذایی موجب شدهاند تا فیبرهای غذایی به گزینهای بسیار مناسب و جذّاب برای لاغری موضعی بدن تبدیل شوند. و شما میتوانید با افزایش سهم این نوع موادّ غذایی در رژیمهای لاغری خود به راحتی برای کاهش وزن خود اقدام نمایید و از مزایای آن بهرهمند شوید.
مصرف فیبر غذایی برای رفع یبوست و اسهال
تنظیم سیستم گوارشی یکی از اصلیترین وظایف فیبر غذایی میباشد. و اهمیّت مصرف این نوع ترکیبات را بیش از پیش نمایان میکند. مصرف فیبرهای غذایی موجب افزایش حرکات دودی و موضعی روده میشود. و حرکت غذا در طول سیستم گوارشی را آسانتر میکند. و این ویژگی از بروز مشکلاتی همچون اسهال و یبوست جلوگیری مینماید.