بررسی رژیم غذایی مناسب بیماری نقرس
نقرس (Gout) نوعی آرتروز مفاصل است که در زمان بالا رفتن ماده شیمیایی اسید اوریک در خون، باعث جمع شدن بلورهای اسید اوریکی در مفاصل میشود. این بلورهای جمع شده اسید اوریکی می‌تواند منجر به التهاب و درد مفصل شود که اغلب، انگشت شست پا و همچنین سایر مفاصل را درگیر میکند. حملات نقرس، یا آغاز حملات درد نقرسی، غالباً با شدت زیاد و به‌طور ناگهانی اتفاق افتاده و اغلب با درد شدید و ناتوان‌کننده‌ای همراه هستند. در ادامه مطلب امروز سایت دکتر رضا اطمینانی متخصص تغذیه اصفهان رژیم غذایی مناسب بیماری نقرس را مورد بررسی قرار می دهیم.
در اکثر افراد، بدن مقادیر قابل کنترلی اسید اوریک تولید میکند و کلیه‌ها از طریق ادرار مازاد اسید اوریک را از بدن دفع می‌کنند. اما در بدن مبتلایان به بیماری نقرس، بدن کنترل خوبی روی میزان اسید اوریک موجود در خون ندارد. به همین دلیل هدف از درمان نقرس کاهش سطح اسید اوریک و تنظیم کردن آن در یک محدوده طبیعی است تا مشکلی برای بدن ایجاد نشود. بسته به نیازهای خاص شما، ترکیبی از داروها برای کنترل نقرس و تغییر سبک زندگی، از جمله رژیم کم پورین توصیه خواهد شد، که می‌تواند به شما در رسیدن به این هدف کمک کند.
کنترل سطح اسید اوریک و نگه داشتن آن در محدوده مجاز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بدون درمان مناسب، شروع حملات نقرسی به‌صورت مکرر رخ داده و مفاصل بیشتری را تحت تأثیر قرار میدهد. در نهایت این شرایط می‌تواند منجر به آسیب استخوان و مفصل و همچنین سایر عوارض قابل توجه نقرس شود همچنین می توانید با پزشک استخوان و مفصل هم گفت و گو کنید .
آشنایی با پورین
پورین‌ها (Purines) موادی هستند که در همه موجودات زنده از جمله بدن ما وجود داشته و همچنین در غذاهای مصرفی ما در سطوح مختلف یافت می‌شوند. زمانی که بدن شروع به تجزیه پورین‌ها میکند، موادی به نام اسید اوریک ساخته میشود که برای یک فرد مبتلا به نقرس، این حالت می‌تواند با مشکلاتی همراه شود. اگر مقدار زیادی مواد پورینی مصرف کنید، بدن شما در نهایت مقدار زیادی اسید اوریک تولید خواهد کرد.
اگرچه برای بسیاری از مبتلایان به نقرس بعید به نظر می‌رسد که تغییرات رژیم غذایی (مانند کاهش مصرف مواد پورینی) به تنهایی یک راه حل باشد، اما حدود ۱۵ درصد از اسید اوریک بدن از مواد غذایی تامین شده. همچنین دارو درمانی یک بخش دیگر درمانی محسوب میشود.
با این حال، تغییرات رژیم غذایی و حفظ برنامه رژیم غذایی نقرس نیز می‌تواند بخش مهمی در برنامه درمانی این بیماران به حساب بیاید. در یک مطالعه دانشگاه بوستون بر روی بیش از ۶۰۰ فرد مبتلا به نقرس، افرادی که تحت مصرف رژیم غذایی با پورین بالا بودند، در مقایسه با افراد مصرف‌کننده رژیم‌های کم پورینی، حدود ۵ برابر احتمال حمله بیشتری داشتند.
غذاهایی که اسید اوریک را بالا می‌برد:
- صدف
- گوشت قرمز
- نوشابه‌های شیرین‌شده با شربت ذرت همراه با فروکتوز بالا
- و نوشیدنی‌های الکلی، دارای مقادیر بالایی از پورین هستند.
در حالی که مصرف برخی از غذاها می‌توانند سطح اسید اوریک را افزایش دهند، اما شما می‌توانید با انتخاب برخی دیگر از مواد غذایی نتیجه عکسی را برای خود رقم بزنید و به کاهش پورین و سطح اسید اوریک کمک کنید.
تغذیه مناسب برای درمان نقرس
رژیم غذایی DASH (رویکردهای غذایی به‌منظور جلوگیری از فشار خون بالا) در حال حاضر مورد توجه محققان نقرس است. این رژیم غذایی در ابتدا برای کاهش فشار خون ایجاد شده بود، اما به‌نظر می‌رسد که می‌تواند به‌عنوان رژیم غذایی نقرس مورد استفاده قرار گرفته و خطر نقرس را نیز کاهش دهد.
بر اساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۶ در مجله Arthritis & Rheumatology منتشر شد، افراد مبتلا به نقرس که به مدت ۳۰ روز از رژیم غذایی DASH پیروی کرده بودند، توانستند میزان اسید اوریک خود را به‌طور متوسط به ۳۵/۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر کاهش دهند. کسانی که با بالاترین سطح اسید اوریک از این رژیم غذایی نقرس پیروی کرده بودند، افت چشمگیری را مشاهده کردند.
تمرکز رژیم غذایی DASH بر روی مصرف :
- میوه‌ها
- سبزیجات
- غلات کامل
- و لبنیات کم‌چرب همراه با برخی از ماهی
- مرغ
- حبوبات
- مغزها است.
همچنین مقدار مصرف گوشت قرمز و فرآوری شده و نوشیدنی‌های شیرین که جزو غذاهای با پورین بالا به حساب می‌آید، در مبتلایان به نقرس باید به حداقل برسد. رژیم غذایی DASH شباهت بسیاری به رژیم مدیترانه‌ای دارد.
مصرف پنیر برای نقرس
تحقیقات همچنین حاکی از این موضوع است که خوردن لبنیات کم‌چرب مانند :
- ماست
- پنیر
- و شیر
- ممکن است میزان اسید اوریک را در خون پایین آورده و التهاب ناشی از بلورهای اسید اوریک را کاهش دهد.
غذاهای کم پورینی که می‌توانند در رژیم غذایی نقرس گنجانده شوند شامل :
- میوه‌ها
- سبزیجات
- غلات کامل
- حبوبات
- مغزها
- و لبنیات کم‌چرب هستند.
- کاهش وزن برای کنترل نقرس
توصیه دیگری که اغلب در مبتلایان به نقرس می‌تواند راهکار موثری واقع شود، کاهش وزن در صورت لزوم است. مطالعات نشان میدهد که کاهش وزن می‌تواند به کاهش سطح اسید اوریک و احتمالاً پیشگیری از بروز حملات کمک کند. با این حال، محققان بیان می‌کنند که نیاز به مطالعات دقیق‌تری در این زمینه وجود دارد.
دکتر رضا اطمینانی متخصص تغذیه اصفهان را در اینستاگرام دنبال کنید
مواد غذایی ممنوعه برای بیماران نقرس
به‌طور کلی، غذاهای پر پورین جزو محدودیت‌های اصلی رژیم غذایی نقرس هستند، که به‌عنوان غذاهایی با بیش از ۲۰۰ میلی‌گرم پورین در هر ۱۰۰ گرم طبقه‌بندی می‌شوند. از مصرف غذاهای با پورین متوسط که حاوی ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم پورین و غذاهای حاوی مقدار زیادی فروکتوز هستند نیز باید خودداری شود.
غذاهایی که باید از رژیم غذایی نقرس حذف شوند عبارت‌اند از:
- گوشت اندام: به‌عنوان مثال میتوان به کبد، کلیه، لوزالمعده و مغز اشاره کرد.
- گوشت باز: به‌عنوان مثال میتوان به قرقاول، گوساله و گوشت گوزن اشاره کرد.
- غذاهای دریایی خاص: این غذاهای دریایی شامل ماهی کولی، صدف، ماهی ساردین و ماهی تن میشود.
- غذاها و نوشیدنی‌های شیرین: این مواد غذایی شامل لیموناد، آبمیوه، محصولات نانوایی مانند نان حجیم و شیرینی‌جات، آب‌نبات و غلات شیرین میشود.
- الکل: به‌طور خاص، آبجو و مشروبات الکلی مقطر با تکرار حملات نقرس مرتبط هستند.
- کربوهیدرات‌های تصفیه شده: به‌عنوان مثال میتوان به نان سفید، ماکارونی و کیک اشاره کرد.
- غذاهای فرآوری شده: این مواد غذایی شامل سوسیس، کالباس و ژامبون میشود.
اگرچه کربوهیدرات‌های تصفیه شده دارای پورین کمی هستند، اما هنوز هم می‌توانند سطح اسید اوریک ادرار را افزایش دهند. برخی از انواع غذاهای دریایی بیش از انواع دیگر حاوی مواد پورینی هستند.
مضرترین مواد غذایی دریایی برای مبتلایان به نقرس :
- ماهی قزل‌آلا
- گوش‌ماهی
- ساردین
- صدف
- ماهی خال‌مخالی
- شاه‌ماهی
- ماهی روغنی کوچک
- ماهی کاد
- ماهی کولی
- ماهی قزل‌آلا و انواع خاصی از حلزون صدف‌دار مانند خرچنگ، لابستر، صدف و میگو دارای پورین کمتری هستند.
با این‌حال، مزایای کلی مصرف ماهی در مقادیر کم، به ویژه ماهی‌های چرب، ممکن است بیش از خطرات آن برای افراد مبتلا به نقرس باشد.
مطالعه بیشتر:
مزیت های رژیم گیاه خواری برای حفظ سلامتی
