احساس گرسنگی کاذب نیاز بدن نیست.
وقتی صحبت از گرسنگی می‌شود سریعاً کتاب فیزیولوژی انسانی را به یاد می آورم که توضیح داده بود بدن با ترشح کردن هورمون‌های خاصی دستور ایجاد احساس گرسنگی را صادر می‌کند. این مکانیسمی بود که در این کتاب به آن اشاره شد اما در طی چند سال اخیری که متوجه شدیم که این مکانیسم ممکن است از حالت عادی خود خارج شود و بدن بدون اینکه نیازی به مواد غذایی داشته باشد هورمون‌های گرسنگی را ترشح می‌کند یا بدون ترشح هورمون‌های گرسنگی افراد دچار میل و ولع می‌شوند که خود عامل اضافه‌وزن و چاقی می‌باشد.
در این مقاله سعی کرده‌ام به ۶ دلیلی که سبب ایجاد احساس گرسنگی کاذب می‌شود بپردازم.
مراجعه‌کننده‌ای داشتم که همیشه از احساس گرسنگی کاذب بعد از سیر شدن شکایت می‌کرد. درواقع او اعتقاد داشت که باوجوداینکه به‌اندازه غذا می‌خورم اما همچنان بدنم من را به سمت یخچال و کابینت می‌برد و همانند روح سرگردان در آشپزخانه به دنبال خوراکی و تنقلات می‌گردم.
در اولین ملاقات که باهم داشتیم گفت: آقای دکتر دوستان من از وقتی به شما مراجعه کرده‌اند نتایج خوبی ازنظر وزنی و کنترل ولع نسبت به خوراکی‌ها کسب کرده‌اند. لطفاً به من کمک کنید که علاوه بر کاهش وزن بتوانم ریزه‌خواری و گرسنگی‌های مکرر خود را کنترل کنم.
در پاسخ به این دوستمان گفتم که فقط کافی است آموزش‌هایی که در ادامه این مقاله نیز به آن اشاره می‌کنم را اجرا کند تا مانند بسیاری دیگر از افراد بتواند به هدف خود که کنترل احساس گرسنگی کاذب و رسیدن به وزن ایده آل است برسد.
تماشای تلویزیون و احساس گرسنگی
اگر از بینندگان پر و پا قرص شبکه‌های تلویزیونی هستید یعنی روزانه حداقل چند ساعت را پای سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی می‌گذرانید باید بدانید که ممکن است دچار احساس گرسنگی کاذب شوید.
زمانی را به خاطر بیاورید که نهار یا شام مفصلی خورده‌اید و بلافاصله روی مبل یا روی فرش خانه‌تان به تماشای فیلم‌های تلویزیونی می‌پردازید. این اتفاق می‌تواند اشتیاق شما به مصرف چیپس، پفک ، تخمه و سایر تنقلات را باوجوداینکه زمان زیادی از مصرف غذا نگذشته است زیاد کند.
به عقیده‌ی متخصصان انگلیسی زمانی که ساعاتی را به تماشای تلویزیون می‌پردازید احساس گرسنگی ناخودآگاهی در شما ایجاد می‌شود! اما ممکن است این سؤال برای شما ایجاد شود که به چه دلیل این اتفاق در بدن رخ می‌دهد؟
یکی از عوامل آن را می‌توانیم به دلیل ترشح آدرنالینی که درنتیجه‌ی تماشای فیلم در شما ایجاد می‌شود ارتباط دهیم. این وضعیت سبب اختلال در بروز سیگنال‌های سیری می‌شود و با افزایش احساس گرسنگی کاذب همراه است.
افرادی که عاشق فیلم هستند معمولاً تا پاسی از شب به تماشای سریال‌های موردعلاقه‌ی خود می‌نشینند که درنتیجه‌ی آن احساس ریزه‌خواری به علت دیر خوابیدن و خستگی ایجاد می‌شود.
زمانی که فردی با کمبود خواب مواجه می‌شود، بدن را در حالتی قرار می‌دهد که در آینده‌ی نزدیک میل به مصرف شیرینی افزایش پیدا می‌کند.
اما راهکار چیست؟
اولین گام این است که اگر در این شرایط دچار احساس گرسنگی کاذب شدید علت آن را بدانید. به‌مرور تماشای تلویزیون را کم کنید. در این شرایط که در حال تماشای تلویزیون هستید یا بعد از اتمام آن، اگر احساس گرسنگی کاذب به شما دست داد تا ده دقیقه حواستان را به مسئله‌ای دیگر معطوف کنید و بعدازآن اگر همچنان احساس گرسنگی کردید یک لیوان آب میل کنید.
سعی کنید در حین تماشای تلویزیون مواد غذایی دم دستتان قرار ندهید.
عادت به جویدن آدامس دارید؟
در برخی موارد مشاهده می‌کنم که افراد با جویدن آدامس احساس سیری موقتی را برای خود ایجاد می‌کنند. با این کار می‌خواهند از شر گرسنگی خلاص شوند اما آیا این کار درست است؟
شما به‌محض مصرف آدامس حتی اگر اشتهای کمی داشته‌اید، سبب بیدار شدن کامل اشتهای خود می‌شوید که چند دقیقه بعد از جویدن آدامس کاملاً آن را احساس خواهید کرد. زمانی که معده شروع به جویدن چیزی می‌کند درواقع انتظار رسیدن غذا را دارد! در این مواقع شمارا تحت‌فشار برای خوردن قرار می‌دهد! اما در این شرایط چه‌کاری انجام دهیم؟
نیازی به خوردن چیزی ندارید و فقط یک لیوان آب میل کنید.
کم‌خواب‌ها بیشتر گرسنه می‌شوند!
اجازه دهید هورمون‌های اشتها را به شما معرفی کنم.
هورمون کنترل‌کننده‌ی اشتها: لپتین
هورمون محرک اشتها: گرلین
چرا به معرفی این هورمون‌ها پرداختم؟ به دلیل اینکه شما در حال مطالعه‌ی مقاله‌ای هستید که به شما کمک کند گرسنگی واقعی را شناسایی کنید و تن به احساس گرسنگی کاذب ندهید.
این هورمون‌ها زمانی که به‌خوبی کار کنند اشتهای شما کنترل می شود و شما تنها زمانی احساس گرسنگی می کنید که نیاز به غذا داشته باشید. اما برخی موارد هستند که مانع از کارکرد خوب این هورمون‌ها می‌شوند ازجمله کم‌خوابی.
خسته بودن و کم‌خوابی باعث ایجاد احساس گرسنگی می‌شود. در اکثر پژوهش‌های صورت گرفته مستقیماً به این موضوع اشاره‌شده است که خواب کمتر از ۷ ساعت در شبانه‌روز بر هورمون‌های اشتها تأثیر مستقیم می‌گذارد.
این اتفاق سبب تحریک اشتها می‌شود و نکته‌ی جالب‌توجه اینجاست که خستگی تمایل افراد به مصرف مواد غذایی با قند بالا را افزایش می‌دهد. چراکه با مصرف این مواد قندی با سرعت بیشتر احساس خستگی برطرف می‌شود.
پس با این تعاریف چرا به دنبال رژیم‌های غذایی سخت برای کاهش وزن خود رفته‌اید؟ بهتر است که با تنظیم خواب شرایط را برای تنظیم کارکرد صحیح هورمون‌های اشتها فراهم کنید.
خاطرات شما محرک گرسنگی هستند.
ممکن است در طول هفته چندین بار ریزه‌خواری داشته باشید. وقتی از مراجعه‌کنندگان سؤال می‌کنم که علت ریزه‌خواری شما چه چیزی بوده است یکی از عوامل را خاطراتی که قبلاً با برخی مواد غذایی خاص داشته‌اند عنوان می‌کنند.
خاطراتی مانند غذایی خوشمزه، بستنی خیلی خاص، تنقلاتی که درگذشته در برخی فروشگاه‌های عرضه می‌شده و شما بعد از چند سال مجدداً آن را در ویترین یک مغازه مشاهده کردید و…. همگی می‌توانند عاملی باشند که به‌صورت ناخودآگاه گرسنگی شمارا تحریک کنند.
اما در این شرایط چه‌کاری از دست شما برمی‌آید؟
بهتر است بلافاصله به این فکر کنید که شما با خوردن این ماده‌ی غذایی خاص فقط به بدن خود انرژی اضافه‌ای وارد می‌کنید و درواقع خاطرات گذشته ممکن است امروز به ضرر شما تمام شود پس بهتر است آن خاطره جای خود را داشته باشید و به خود بگویید که در حال حاضر نیازی به مصرف این ماده‌ی غذایی ندارید.
دکتر رضا اطمینانی
متخصص تغذیه و رژیم درمانی در اصفهان
کانال تلگرام: @dretminani