اهمیت مصرف دانه های مغزدار
آجیل و دانه‌ها از خوردنی‌های پر طرفدار هستند و به گفته متخصصان تغذیه مواد مغذی فراوانی هم در خود دارند و مصرف آنها برای سلامتی بسیار مفید است. هزاران سال است که از انواع دانه‌ها در همه قاره‌های جهان استفاده می‌گردد و غذای خوبی برای انسان‌ها است.در این مطلب از سایت دکتر رضا اطمینانی متخصص تغذیه اصفهان قصد داریم درباره اهمیت مصرف دانه های مغزدار توضیحاتی ارائه دهیم.
دانه‌ها فاقد کلسترول هستند و چربی‌های غیراشباع در خود دارند که می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی را کاهش دهد. دانه‌ها همچنین حاوی منیزیم هستند که به استحکام ساختار استخوان‌ها کمک می‌کند. دانه‌ها کرومیوم هم دارند که در کارکرد انسولین تاثیر دارد. روی نیز در دانه‌ها وجود دارد که برای رشد و بهبود زخم‌ها لازم است. منگنز هم که بدن را در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند، از جمله مواد مغذی موجود در دانه‌هاست.
دانه‌ها همچنین منابع خوب و غنی ویتامین E
هستند که یک آنتی‌اکسیدان مهم است. دانه‌ها مانند همه غذاهای گیاهی، سرشار از فیبر و فیتوکمیکال‌ها هستند که هر دوی این مواد از بدن در برابر ابتلا به سرطان و بیماری‌های مزمن محافظت می‌کند.
این ماده غذایی با ارزش را می‌توانید خام، بو داده یا به صورت پودر شده مصرف کنید. دانه‌ها انواع مختلفی دارند: بادام، فندق، دانه‌های برزیلی، گردو، پسته، بادام زمینی و شاه‌بلوط. دانه‌های سویا را نیز هنگامی که خشک و بو داده باشد جزو دانه‌ها به شمار می‌آورند.
ملاحظاتی درباره دانه‌ها
آفلاتوکسین:
بادام زمینی از جمله دانه‌هایی است که کپک‌های تولید کننده آفلاتوکسین بسیار به آن هجوم می‌آورد. آفلاتوکسین سمی است که می‌تواند برای انسان سرطانزا باشد. این سم هم در بادام زمینی و هم در کره بادام زمینی یافت می‌شود.
ذرت، برنج، گندم، دانه‌های سویا و ذرت خوشه‌ای نیز می‌توانند حاوی آفلاتوکسین باشند. شرکت‌های عرضه کننده بادام زمینی و فرآورده‌های آن مسؤول آزمایش آنها از نظر وجود آفلاتوکسین هستند که مقدار این سم به اندازه خطرناکی نرسد. ولی، محققان درباره قرار گرفتن طولانی مدت بدن در برابر آفلاتوکسین نگران هستند.
آلرژی‌ها
بادام زمینی و دانه‌های درختی در ردیف ۸ ماده آلرژی‌زای شایع قرار دارند. اگر والدین به دانه‌ها و حبوبات مانند عدس، لوبیا و نخود حساسیت داشته باشند، احتمال نشان دادن حساسیت به این مواد در فرزندان آنها نیز بیشتر خواهد شد. ولی، کسانی که هیچ‌گونه پیشینه فامیلی آلرژی هم نداشته‌اند، ممکن است به این دانه‌ها حساسیت نشان دهند. آکادمی آسم و آلرژی امریکا توصیه می‌کند که کودکان زیر سه سال آجیل نخورند.
ملاحظات زیست محیطی
آفت‌کش‌ها در تولید دانه‌ها به وفور استفاده می‌گردد. چند مثال از این دست عبارت است از:
اندوسولفان
مصرف این آفت‌کش در بسیاری از کشورهای جهان ممنوع است؛ ولی، هنوز هم در امریکا و هندوستان برای تولید برخی از انواع دانه‌ها استفاده می‌شود. این آفت‌کش برای کارگرانی که در مزرعه کار می‌کنند و آنهایی که نزدیک این مزرعه‌ها زندگی می‌کنند، خطرناک است. در دسامبر سال ۲۰۰۳، پژوهشی در هندوستان نشان داد پسرانی که نزدیک این مزرعه‌ها زندگی یا در آنها کار کرده بودند، بلوغ دیررس داشتند. آزمایش‌ها روی حیوانات هم نشان داده که این آفت‌کش روی سیستم اعصاب مرکزی تاثیر می‌گذارد و می‌تواند به کلیه‌ها، کبد و بیضه‌ها آسیب برساند. همچنین، زندگی جانوران و ماهی‌ها را نیز تهدید می‌کند.
سیفلوترین
چند دهه است که این آفت‌کش در کشت دانه‌ها استفاده می‌شود و ثابت شده که به ارگانیسم‌های موجود در آب آسیب می‌رساند.
فسمیت
این آفت‌کش در کشت پسته استفاده می‌گردد و ثابت شده که به زنبورهای عسل به شدت آسیب می‌زند.
آترازین
از این آفت کش به گونه‌ای گسترده در امریکا استفاده می‌شود. دیده شده که ماهی‌ها و قورباغه‌ها از آن صدمه می‌بینند و می‌تواند بر باروری انسان نیز اثر منفی بگذارد.
دیازینون
این آفت‌کش به خاطر اثرش روی خاک معروف است و در کشت بادام زمینی از آن استفاده می‌شود و برای زنبورهای عسل و پرندگان بسیار سمی است. پس از این‌که دانه‌ها برداشت شدند، آنها را با متیل برومید ضدعفونی می‌کنند که یک آفت‌کش سمی است. به احتمال بسیار هنگامی که دانه‌ها را می‌خورید، متیل برومید به شما آسیب نمی‌رساند. با وجود این، متیل برومید برای افرادی که در مزرعه کار می‌کنند، بسیار خطرناک است. همچنین، به لایه اوزون هم آسیب می‌رساند.
روش‌های مقابله با مشکلات مربوط به دانه‌ها
از آفت‌کش‌ها دوری کنید
یکی از راه‌های پرهیز از آفت‌کش‌ها این است که از دانه‌هایی استفاده کنید که محصول درخت‌هایی هستند که به روش ارگانیک پرورش داده شده‌اند. متأسفانه تعداد مزرعه‌هایی که محصولات را به روش ارگانیک تولید می‌کنند، بسیار کم است. این مزارع در امریکا نیز بسیار اندک هستند. محصولات و غذاهای ارگانیک به شیوه‌ای پرورش داده می‌شوند که هنگام رشد آنها از آفت‌کش‌های بدون ضرر یا با ضرر بسیار کم برای طبیعت استفاده می‌شود. پرورش محصولات و غذاهای ارگانیک پرهزینه است. محصولات ارگانیک با قیمت گران‌تر از محصولات معمولی روانه بازار می‌شوند و این یکی از دلایلی است که مقدار تولید و پرورش آنها فراوان نیست.
نکته‌ای درباره خرید و نگهداری دانه‌ها
دانه‌ها به شکل‌های گوناگون عرضه می‌شوند. دانه‌هایی که با پوست هستند را می‌توان به مدت طولانی نگه داشت و به سادگی فاسد نمی‌شوند، تنها باید آنها را در جای خنک و خشک نگهداری کرد. دانه‌های پوست کنده را به خصوص اگر بو داده باشند، به مدت طولانی‌تری می‌توان نگهداری کرد. اگر می‌خواهید بیش از ۶ ماه نگاه‌‌شان دارید، آنها را در فریزر بگذارید. شما می‌توانید دانه‌ها را به شکل خرد شده هم بخرید. با این کار در وقت شما صرفه‌جویی می‌شود؛ ولی، هم گران‌ترند و هم این‌که باید در نگهداری‌شان بیشتر دقت کنید، چرا که امکان زودتر فاسد شدن آنها وجود دارد. توصیه می‌شود که دانه‌ها را با پوست بخرید و خودتان آنها را خرد کنید. هر وقت دیدید که نشانه‌ای از کپک روی دانه‌ها دیده می‌شود، فورا آنها را بیرون بریزید. دانه‌های درختی بر بادام زمینی ترجیح دارند و میزان سم آفلاتوکسین در آنها کمتر است.
دکتر رضا اطمینانی با ارائه روش های اصولی در تغذیه و میزان و نحوه غذا خوردن افراد می تواند نقش مهمی در رسیدن افراد به سلامت جسمی و روحی داشته باشد.
جهت مشاهده پیج اینستاگرام دکتر رضا اطمینانی پزشک متخصص تغذیه و رژیم درمانی اصفهان کلیک کنید.