معرفی و بررسی غذاهای اسیدی و قلیایی
در این مطلب از سایت دکتر رضا اطمینانی متخصص تغذیه اصفهان به بررسی غذاهای اسیدی و قلیایی می پردازیم. غذاهای اسیدی شامل آن غذاهایی می‌شود که PH آنها پایین‌تر از ۷ است. درعین‌حال، غذاهای قلیایی شامل آن غذاهایی می‌شود که PH آنها بالاتر از ۷ است. اهمیت تعادل بین مصرف غذاهای اسیدی و قلیایی برای سلامت بدن بسیار زیاد است. غذاهایی با PH اسیدی، ممکن است باعث تولید اسیدهای شدید و همچنین موجب بروز بیماری‌های مختلف مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و سرطان شود. درعین‌حال، مصرف مقدار کافی از غذاهای قلیایی می‌تواند به کاهش این خطرات و بهبود سلامتی کمک کند.
pH بدن چیست؟
منظور از pH بدن، میزان اسیدی یا قلیایی بودن بدن است. محیط داخلی بدن انسان نیز مانند سایر سیستم‌های بیولوژیکی دیگر دارای یک pH خاص است. به‌طورکلی، pH بدن در بازه ۷٫۳۵ تا ۷٫۴۵ قرار دارد که یک محیط ضعیف قلیایی است. در واقع، بدن به دلیل عملکرد خاص کلیه‌ها و ریه‌ها و همچنین سیستم بافتی بازتاب‌کننده pH، قادر به حفظ pH ثابت محیط داخلی خود است.
PH متعادل بدن
PH متعادل به معنای تعادلی است که در آن غلظت یون‌های هیدروژنیون (H+) و هیدروکسیدیون (OH-) در یک محیط، با یکدیگر برابر هستند و باعث می‌شود که pH آن محیط ۷ باشد. سطح pH مناسب در بدن شما متفاوت است. مثلاً سطح pH بزاق بین ۶.۲ تا ۷.۶ است، درحالی‌که ادرار معمولاً اسیدی‌تر است، به‌خصوص در صبح به دلیل فرایند متابولیک آماده‌سازی برای دفع!
pH متعادل برای بسیاری از سیستم‌های بیولوژیکی، مانند خون، مهم است؛ زیرا هرگونه اختلال در آن می‌تواند باعث بروز اختلالات و بیماری‌های مختلف شود. بدن شما فرایند پیچیده‌ای را طی می‌کند تا مطمئن شود PH خون شما متعادل می‌ماند. اختلال در pH بدن، مانند اسیدی شدن بیش از حد محیط داخلی بدن، می‌تواند باعث بروز اختلالات و بیماری‌های مختلف شود. تنها کاری که باید انجام دهید این است که یک رژیم غذایی متعادل برای حمایت از فرایندهای طبیعی بدن خود داشته باشید!
دکتر رضا اطمینانی متخصص تغذیه اصفهان را در اینستاگرام دنبال کنید
غذاهای اسیدی و قلیایی
همان‌طور که در بخش قبلی اشاره شد، غذاهای اسیدی و قلیایی بر اساس خاصیت شیمیایی‌شان به دودسته تقسیم می‌شوند. این خاصیت شیمیایی، باتوجه‌به میزان PH (اسیدیته و قلیایی بودن) هر غذا تعیین می‌شود. بدن ما دارای یک PH خاص است که باید در محدوده مشخصی باقی بماند تا عملکردهای سلولی و متابولیک به‌خوبی انجام شود. از نظر فنی، pH اندازه‌گیری غلظت یون هیدروژن در محلول است. مقیاس pH بین ۰ تا ۱۴ است. PH خنثی، ۷.۰ است. هرچه PH بالاتر ( یعنی بیشتر از ۷) باشد، قلیایی یا بازی خواهد بود، درحالی‌که PH کمتر از ۷، اسیدی است. پس:
- غذاهای اسیدی: غذاهایی هستند که در PH پایین‌تر از ۷ قرار دارند.
- غذاهای قلیایی: غذاهایی هستند که در PH بالاتر از ۷ قرار دارند.
تاثیر تغذیه بر PH بدن
بیشتر از تمامی عوامل دیگر، تغذیه ما می‌تواند بر PH بدن تأثیر بگذارد. تحقیقات نشان داده است که بسیاری از مواد غذایی غیر قلیایی، به‌عنوان‌مثال غذاهای پرپروتئین، آب‌لیمو، قهوه و مواد غذایی با اسیدیته بالا، می‌توانند باعث افزایش اسیدیته بدن شوند و احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف را افزایش دهند.
در واقع، بدن ما برای حفظ تعادل pH خود، با تولید یک ماده قلیایی عکس‌العمل نشان می‌دهد. درصورتی‌که اسیدیته بالا باشد، بدن ما مجبور می‌شود بیشتر از این ماده قلیایی را تولید کند تا تعادل را حفظ کند. به‌عنوان‌مثال، یکی از عواملی که می‌تواند باعث افزایش اسیدیته بدن شود، مصرف زیاد غذاهای پروتئینی است.
اما مصرف غذاهایی مانند سبزی‌ها و میوه‌های قلیایی می‌تواند به کاهش این اسیدیته کمک کند و برای سلامتی بدن مفید باشد. اصلاً رژیم آلکالاین یا رژیم غذایی قلیایی، شامل مصرف مواد غذایی قلیایی مانند میوه، سبزیجات و توفو است و هدف آن این است که ۶۰ تا ۷۰ درصد از کل غذاهای مصرفی، فقط بر پایه مواد قلیایی باشد و ۳۰ تا ۴۰ درصد دیگرِ کالری را می‌توان از غذاهای اسیدی مانند تخم‌مرغ، گوشت و نان تأمین کرد.
باتوجه‌به اینکه غذاهایی با PH اسیدی ممکن است باعث تولید اسیدهای قوی در بدن شود. این امر می‌تواند موجب بروز بیماری‌های مختلف مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و سرطان شود، همچنین، عدم تعادل بین مصرف غذاهای اسیدی و قلیایی باعث ایجاد مشکلاتی مانند تشدید درد مفاصل، سردرد، خستگی و ضعف عمومی می‌شود. مثلاً زخم معده زمانی رخ می‌دهد که لایه ضخیم مخاطی که باعث محافظت از مایعات گوارشی معده می‌شود، کاهش یابد. سپس اسیدهای گوارشی به بافت‌های درون معده آسیب می‌زنند و آنها را زخم می‌کنند.
خطرات مصرف بیش از حد غذاهای اسیدی
مصرف بیش از حد غذاهای اسیدی می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی ما به همراه داشته باشد. یکی از خطرات اصلی این مسئله افزایش التهاب در بدن است. غذاهای اسیدی می‌توانند باعث افزایش میزان اسیدیته خون شوند که این مسئله باعث ایجاد التهاب در بدن می‌شود. این التهابات اگر درمان نشوند، می‌توانند به‌تدریج به بیماری‌های مختلفی مانند بیماری‌های قلبی – عروقی، دیابت، بیماری‌های التهابی مزمن، سرطان و غیره منجر شوند.
به‌علاوه، مصرف بیش از حد غذاهای اسیدی می‌تواند باعث ضعف سیستم ایمنی شود. در این صورت بدن توانایی کمتری در مقابله با عفونت‌ها و بیماری‌های مختلف دارد. در نتیجه، مصرف زیاد غذاهای اسیدی می‌تواند باعث افزایش خطر بیشتر برای بیماری‌های مزمن شود.
از جمله خطرات دیگری که با مصرف بیش از حد غذاهای اسیدی مرتبط است، اختلال در تعادل اسیدی – قلیایی بدن است. مصرف بیش از حد غذاهای اسیدی باعث افزایش سطح اسیدیته خون شده و تعادل اسیدی – قلیایی بدن را به هم می‌زند. این مسئله ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در کلیه‌ها و دستگاه گوارش شود.
بنابراین، برای حفظ سلامتی بدن لازم است که تعادل مناسبی بین میزان مصرف غذاهای اسیدی و قلیایی حفظ شود و مصرف بیش از حد هر کدام از این دو نوع غذاها، به خطراتی مانند افزایش التهاب در بدن و ضعف سیستم عصبی منجر می‌شود.
فواید خوردن غذاهای قلیایی
بهبود هضم
غذاهای قلیایی مانند سبزیجات و میوه‌های تازه، فیبر بالایی دارند که به هضم و جذب مواد مغذی کمک می‌کند و تخلیه روده را سهل می‌کند. این غذاها همچنین می‌توانند عوارضی مانند سوءهاضمه، یبوست و سردرد را کاهش دهند.
افزایش سطح انرژی
مصرف غذاهای قلیایی می‌تواند به افزایش سطح انرژی و حالت روحی بهتر کمک کند. با کاهش مصرف غذاهای پرچرب، شیرین، فراوری شده و حاوی کافئین و الکل، مصرف غذاهای قلیایی می‌تواند به بهبود سلامت عمومی بدن کمک کند.
سلامت کلی بهتر
مصرف غذاهای قلیایی می‌تواند به کاهش خطر بیماری‌های مختلف مانند بیماری‌های قلبی، دیابت، سرطان و بیماری‌های عفونی کمک کند. این غذاها همچنین می‌توانند به بهبود سطح کلسترول، کنترل فشارخون و بهبود عملکرد کلی کبد کمک کنند.
در کل، حفظ تعادل بین غذاهای قلیایی و اسیدی می‌تواند به بهبود سلامت عمومی بدن کمک کند و بهبود هضم، افزایش سطح انرژی و سلامت کلی بهتر را به همراه داشته باشد.