نقش میان‌وعده‌ها در تغذیه و سلامت
مصرف میان‌وعده ضروری یا مفید
در اینجا لازم است تفکیکی بین واژه‌های مفید و ضروری قائل شویم. مواد غذایی مفید به موادی اطلاق می‌شود که به سلامت و شادابی و نشاط انسان کمک می‌کنند و موجب برقراری وضعیت بهتری در سلامت شخص می‌شوند، اما مواد ضروری شامل مواد غذایی هستند که تأثیر مهمی در حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها دارند و چنانچه به میزان لازم و کافی مصرف نشوند، موجب بروز اختلالات و مشکلاتی در سلامت انسان می‌شوند.
بنابراین در عین حالی که مواد مفید جهت کمک به حفظ سلامت فرد توصیه می‌شوند، اما مواد غذایی ضروری از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و عدم مصرف آنها لطمات مهم و گاه جبران‌ناپذیری به سلامت شخص وارد می‌سازد. پاسخ سؤال فوق این است که مصرف میان‌وعده نه تنها مفید می‌باشد، بلکه در بسیاری از موارد می‌توان گفت حتی ضروری نیز هست. با توجه به اهمیت میان‌وعده‌ها در تغذیه شخص، لازم است به نقش آنها در تغذیه و حفظ سلامت انسان اشاره‌ای داشته باشیم.
میان‌وعده‌ها به چند دلیل در تغذیه انسان نقش مهم دارند:
به پیشگیری از گرسنگی و دل‌ضعفه در فواصل بین وعده‌های اصلی غذایی کمک می‌کنند. در بسیاری موارد اشخاص در فواصل بین وعده‌های غذایی به علت گرسنگی، به مصرف مواد غذایی نامناسب و پرکالری و عمدتاً هله‌هوله‌های مضر و فراوری شده پناه می‌برند و این امر علاوه بر آنکه به سلامت آنان لطمه می‌زند و موجب چاقی، افزایش چربی‌های نامطلوب خون و بالا رفتن فشار خون می‌شود، موجب برقراری عادت نامناسب و غلط ریزه‌خواری و مصرف تنقلات زیان‌آور در آنها می‌گردد که ترک این عادت بسیار مشکل و غیر قابل تحمل و حتی در برخی موارد، غیر ممکن است.
از آنجایی که ممکن است در وعده‌های اصلی غذایی نتوان تمام مواد مغذی مورد احتیاج بدن را تأمین نمود، لذا مصرف میان‌وعده می‌تواند به دریافت مقدار کافی و لازم نیازمندی‌های بدن کمک کند. مواد مغذی چنانچه به میزان متعادل و به تدریج از طریق مواد غذایی مصرف شوند، جذبشان در دستگاه گوارش افزایش خواهد یافت، بنابراین افرادی که برخی از وعده‌های غذایی خود را حذف کرده و منحصر به یک یا دو وعده می‌نمایند، جذب مواد مغذی در دستگاه گوارش‌شان کاهش می‌یابد.
کسانی که میان‌وعده مصرف نمی‌کنند
به علت خالی نگاه داشتن معده به مدت طولانی و بروز گرسنگی، در وعده‌های اصلی غذایی حرص و ولع زیادی به مصرف غذا دارند و بدون توجه به بهداشت و سلامت خود، به پرخوری روی می‌آورند و به طور معمول از غذاهای سرخ‌کرده، چرب و پرکالری استفاده می‌کنند، اما مصرف میان‌وعده از این اشکال پیشگیری کرده و موجب می‌شود که در وعده‌های اصلی، به میزان لازم و متعادل غذا مصرف کنند.
به این ترتیب نتیجه می‌گیریم که مصرف میان‌وعده نه تنها مضر نیست، بلکه می‌تواند مفید و سودبخش باشد. حال این سؤال در ذهن‌مان مطرح می‌شود که آیا میان‌وعده‌ها در هر حالت می‌توانند برای انسان مفید و ثمربخش باشند؟ آیا هر نوع میان‌وعده‌ای می‌تواند به حفظ سلامت شخص کمک کند؟ اگر چنین است پس به چه علت متخصصین تغذیه مصرف پاره‌ای میان‌وعده‌ها را مضر می‌دانند و مصرف آنها را منع می‌کنند؟
پاسخ این است که کیفیت میان‌وعده‌ها و اینکه چه میان‌وعده‌ای انتخاب کنیم در مفید یا مضر بودن آنها مهم است. حذف میان‌وعده‌های مفید و با ارزش تغذیه‌ای مناسب هرگز توصیه نمی‌شود، زیرا از ضروریات تغذیه همه افراد و به خصوص این گروه سنی مهم، محسوب می‌گردد. در بخش های بعدی میان‌وعده‌های مفید و مضر را بررسی می کنیم.
صفحه اینستاگرام دکتر رضا اطمینانی متخصص تغذیه اصفهان
مطالعه بیشتر :
آشنایی با غذاهای با کالری منفی