قلب سالم با راهنمای غذایی مناسب
وضعیت سلامتی در جهان در حال گذار است. به دلیل تغییر سبک زندگی شیوع بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی- عروقی و انواع سرطان افزایش یافته است. عادات و الگوهای غذایی تغییر یافته است و فعالیت فیزیکی به شدت محدود شده است. با توجه به گفته های دکتر رضا اطمینانی متخصص تغذیه اصفهان علاوه بر این موارد، آلودگی هوا افزایش قابل ملاحظه‌ای یافته است. همه این عوامل دست به دست هم داده‌اند تا بیماری‌های قلبی- عروقی، به عنوان بیشترین عامل مرگ و میر در اغلب کشورهای جهان مطرح باشد. این مسئله نشان می‌دهد که با شناخت عوامل خطر بیماری‌های قلبی- عروقی و شناخت راه کارهایی برای پیشگیری و کنترل این عوامل خطر، می‌توان گام بزرگی در برقراری سلامت جامعه برداشت.
بیماری‌های قلبی- عروقی و عوامل خطر
از عوامل خطر برای ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی می‌توان به فاکتورهای مهم زیر اشاره کرد:
- ابتلا به بیماری دیابت به خصوص اگر قند خون به خوبی کنترل نشود. بالا بودن فشار خون بالا بودن چربی خون مصرف دخانیات و آلودگی هوا چاقی و اضافه وزن جنسیت (این بیماری در آقایان شایع‌تر است که دلیل آن پایین‌تر بودن سطح چربی خوب خون یا همان HDL در آقایان نسبت به خانم‌ها است).
- سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی- عروقی ابتلا به کم‌خونی (کم‌خونی سبب وارد شدن فشار زیاد به قلب برای پمپاژ خون می‌شود).
- ابتلا به بیماری‌های غده تیروئید نداشتن رژیم غذایی مناسب و فعالیت فیزیکی منظم
چربی خون بالا
چربی‌های خون از نوع کلسترول یا تری‌گلیسرید هستند. چربی کلسترول با رسوب و تجمع در دیواره عروق نقش مهمی در ایجاد بیماری‌های قلبی – عروقی ایفا می‌کند. چربی کلسترول در ساختار چربی LDL و چربی HDL قرار دارد، ولی HDL چربی خوب خون و LDL چربی بد خون محسوب می‌شود. دلیل اینکه چربی HDL با وجود کلسترول در ساختارش، چربی خوب خون محسوب می‌شود این است که HDL در واقع لیپوپروتئینی است که چربی کلسترول را از دیواره عروق پاک می‌کند و همراه خودش به سمت کبد می‌برد. کبد از این کلسترول در ساخت صفرا استفاده می‌کند. پس چربی HDL در اصل به پاکسازی رگ‌ها از کلسترول کمک می‌کند و مفید است، اما کلسترول متصل به چربی LDL در دیواره عروق رسوب می‌کند و باعث تنگی عروق می‌شود.
چربی تری‌گلیسرید چربی ذخیره‌ای است و در کبد و دیگر بافت‌ها تجمع پیدا می‌کند.
راه‌کارهایی برای افزایش HDL
- انجام فعالیت بدنی منظم
- ترک سیگار و دخانیات
افزایش مصرف مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان (اکسیدان‌ها ترکیبات مضری هستند که طی فعل و انفعالات در بدن تولید شده یا وارد بدن می‌شوند و ترکیبات آنتی‌اکسیدان اثرات مضر آن‌ها را خنثی می‌کنند) مانند زغال‌اخته، انواع توت، تمشک و سیر
کاهش چربی بد خون یا LDL
- افزایش تعداد وعده‌های غذایی و کاهش حجم هر وعده
- خودداری از مصرف چربی گوشت، پوست مرغ و افزایش مصرف ماهی
- استفاده از آب لیمو، آب نارنج، انواع ادویه‌ها و روغن زیتون در تهیه سس سالاد به جای سس سفید
- غذا‌ها کمتر سرخ شوند و بیشتر فرپز، بخارپز و کبابی باشند
- قرار دادن انواع لوبیا، سیب و هویج در برنامه غذایی
- مصرف جو دو سر و سبوس آن
- کنترل و درمان بیماری تیروئید و دیابت (این بیماری‌ها باعث اختلال در پروفایل چربی خون می‌شوند).
- افزایش فعالیت فیزیکی
- محدود کردن مصرف مواد غذایی حاوی چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس
کاهش چربی تری‌گلیسرید خون
- کاهش وزن تدریجی
- غذا‌ها کمتر سرخ شوند و بیشتر فرپز، بخار پز و کبابی باشند.
- خودداری از مصرف چربی گوشت، پوست مرغ و ماهی
- کاهش مصرف نوشیدنی‌های شیرین، مرباها و شیرینی‌ها (مصرف زیاد مواد غذایی شیرین در صورتی که برای تامین انرژی بدن مورد استفاده قرار نگیرد، به چربی تری‌گلیسرید تبدیل می‌شود).
- افزایش فعالیت فیزیکی
فشار خون بالا
فشار خون بالا یکی از علت‌های اصلی سکته‌های قلبی و نارسایی قلب می‌باشد. وقتی فشار خون به خصوص به صورت مزمن بالا باشد، قلب باید به طور مداوم با قدرت بیشتری خون را پمپاژ و وارد رگ‌ها کند.
ابتلا به دیابت و قند خون بالا
در بیماری دیابت یا به اصطلاح قند خون بالا، بدن قادر نیست که از قند موجود در رگ‌ها به عنوان منبع انرژی استفاده کند (به دلیل ترشح ناکافی انسولین یا مقاومت به انسولین یا هر دوی این موارد). قند بالا در رگ‌ها رسوب می‌کند و سبب بیماری‌های قلبی – عروقی و اختلال خونرسانی به ارگان‌ها و بافت‌های مختلف می‌شود.
دکتر رضا اطمینانی متخصص تغذیه اصفهان را در اینستاگرام دنبال کنید
مطالب پیشنهادی:
عادات غذایی سالم بستر فعالیت بدنی